• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

تفاسیر قرن پنجم قمری•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



تفاسیر قرن پنجم قمری به برخی از تفاسیر شیعه در قرن پنجم هجری اطلاق می‌شود.



۱. الناسخ و المنسوخ ، اثر ابوالقاسم هبة الله بن سلامة (م ۴۱۰ق). این تفسیر در کتابخانه‌های ایران و برخی دیگر از کشورها موجود است.
۲. الکشف و البیان عن تفسیر القرآن تالیف ابواسحاق احمدبن محمد نیشابوری معروف به ثعلبی یا ثعالبی (م ۴۲۷ق). وی در تالیف خود شیوه‌ای روایی داشته و به اشارات، معانی لطیف، اعراب کلمات، وجوه قرائات و همچنین اخبار و روایات امامیه و فضایل خاندان عصمت و طهارت علیه‌السّلام پرداخته است.
۳. تفسیر ابن سینا ، به قلم ابوعلی حسین معروف به ابن سینا (م ۴۲۸ق) تفسیری کوچک که به شیوه فلسفی - حکمی نگاشته شده است.
۴. کفایة التفسیر ، اثر ابوعبدالله اسماعیل بن احمد حیری نیشابوری (م ۴۳۰ق). نسخه‌ای از تفسیر روایی او از مخطوطات (نسخه‌های خطی) کتابخانه آستان قدس رضوی است.
۵. غررالفرائد و دررالقلائد ، نوشته علامه سید مرتضی (م ۴۳۶ق). آقا بزرگ تهرانی در الذریعة می‌نویسد: "این کتاب به نام‌های مختلفی شهرت دارد؛ از جمله: الامالی، تفسیر شریف مرتضی و مجالس التاویلات.
۶. تفسیر القرآن الکریم تالیف ابوالفتح الناصر بن حسین بن محمد معروف به ابوالفتح دیلمی از امامان زیدیه ، به زبان عربی ، در چهار جلد بزرگ و به شیوه کلامی.
۷. التبیان فی تفسیر القرآن (تفسیر التبیان)، تالیف شیخ ابو جعفر محمد بن حسن بن علی طوسی معروف به شیخ طوسی (م ۴۶۰ ق) در ده جلد، به زبان عربی و شامل همه آیات قرآن . این نخستین تفسیر جامع شیعه است.
۸. اسباب النزول ، تالیف ابوالحسن علی بن احمد، معروف به واحدی نیشابوری (م ۴۶۲ ق). این تفسیر به شیوه روایی است.
۹. تفسیر شیخ مفید (م ۴۱۳ق)، اثر تفسیری ایشان از میان نوشته‌ها و تالیفات متعدد به جای مانده از وی استخراج شده است و شامل همه آیات قرآن نیست؛
۱۰. حدائق ذات بهجة (تفسیر قزوینی) نوشته ابویوسف عبدالسلام قزوین بن محمد بن یوسف بن بندار معروف به ابن بندار قزوینی (م ۴۸۸ق).
آن چه گذشت، تفاسیر شیعه در قرن پنجم بود؛


اما از تفاسیر اهل سنت در قرن پنجم هجری می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
۱. تنزیه القرآن عن المطاعن اثر قاضی عبدالجبار همدانی ؛
۲. لطائف الاشارات تالیف ابوالقاسم عبدالکریم بن هوازن قشیری (م ۴۶۵ ق)؛
۳. النکت و العیون (تفسیر ماوردی) به قلم علی بن محمد بن حبیب ماوردی (م ۴۵۰ ق).
[۱] عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم، ۱۳۲۲ -۱۳۹۱، طبقات مفسران شیعه، ج۲، ص۴۱.
[۲] صدرحاج سیدجوادی، احمد، ۱۲۹۶ -، دائرة المعارف تشیع، ج۴، ص۵۰۲.
[۳] شفیعی، محمد، مفسران شیعه، ص۸۹.



مفسران قرن پنجم .


۱. عقیقی بخشایشی، عبد الرحیم، ۱۳۲۲ -۱۳۹۱، طبقات مفسران شیعه، ج۲، ص۴۱.
۲. صدرحاج سیدجوادی، احمد، ۱۲۹۶ -، دائرة المعارف تشیع، ج۴، ص۵۰۲.
۳. شفیعی، محمد، مفسران شیعه، ص۸۹.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«تفاسیر قرن پنجم قمری».    



جعبه ابزار