تفسیر امام صادق از آیه ۴ سوره مسد
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تفسیر امام صادق از آیه ۴ سوره مسد، از مباحث مرتبط به
احادیث تفسیری اهل بیت (علیهم‌السّلام) می‌باشد. مفهوم کلی
سوره مسد هشدار به دشمنان
اسلام و بیان سرگذشت عبرت‌آموز
ابولهب و همسرش است که فرجام عذاب‌آلودی دارند. در احادیث تفسیری
امام صادق از آیه چهارمسوره مسد، به گناهان اخلاقی مانند
غیبت،
سخن‌چینی،
تمسخر دیگران، و بی‌توجهی به حقوق مردم اشاره دارد و نشان می‌دهد که این اعمال نه تنها موجب عذاب فرد خاطی در
آخرت می‌شود، بلکه باعث آزار و رنج دیگر دوزخیان نیز خواهد شد. در پایان
حدیث، به آیه
(وَ امْرَأَتُهُ حَمَّالَةَ الحَطَبِ) اشاره می‌شود که این تعبیر نشان‌دهنده افرادی است که با سخن‌چینی و بدگویی، همچون
ام جمیل، آتش فتنه را برافروخته و به خود و دیگران آسیب می‌زنند.
(وَ امْرَاَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَبِ) و زنش آن هیمه کش [
آتش فروز]
•
«عن حفص بن غياث عن الصادق عن آبائه (عليهم‌السلام) قال: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) اَرْبَعَهًٌْ یُؤْذُونَ اَهْلَ النَّارِ عَلَی مَا بِهِمْ مِنَ الْاَذَی یُسْقَوْنَ مِنَ الْحَمِیمِ وَ الْجَحِیمِ یُنَادَوْنَ بِالْوَیْلِ وَ الثُّبُورِ یَقُولُ اَهْلُ النَّارِ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ مَا بَالُ هَؤُلَاءِ الْاَرْبَعَهًِْ قَدْ آذَوْنَا عَلَی مَا بِنَا مِنْ اَذًی فَرَجُلٌ مُعَلَّقٌ مِنْ تَابُوتٍ مِنْ جَمْرٍ وَ رَجُلٌ یجز (یَجُرُّ) اَمْعَاءَهُ وَ رَجُلٌ یَسِیلُ فُوهُ قَیْحاً وَ دَماً وَ رَجُلٌ یَاْکُلُ لَحْمَهُ فَیُقَالُ لِصَاحِبِ التَّابُوتِ مَا بَالُ الْاَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَی مَا بِنَا مِنَ الْاَذَی فَیَقُولُ اِنَّ الْاَبْعَدَ قَدْ مَاتَ وَ فِی عُنُقِهِ اَمْوَالُ النَّاسِ لَمْ یَجِدْ لَهَا فِی نَفْسِهِ اَدَاءً وَ لَا وَفَاءً ثُمَّ یُقَالُ لِلَّذِی یجز (یَجُرُّ) اَمْعَاءَهُ مَا بَالُ الْاَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَی مَا بِنَا مِنَ الْاَذَی فَیَقُولُ اِنَّ الْاَبْعَدَ کَانَ لَا یُبَالِی اَیْنَ اَصَابَ الْبَوْلُ مِنْ جَسَدِهِ ثُمَّ یُقَالُ لِلَّذِی یَسِیلُ فُوهُ قَیْحاً وَ دَماً مَا بَالُ الْاَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَی مَا بِنَا مِنَ الْاَذَی فَیَقُولُ اِنَّ الْاَبْعَدَ کَانَ یُحَاکِی یَنْظُرُ اِلَی کُلِّ کَلِمَهًٍْ خَبِیثَهًٍْ فَیُسْنِدُهَا وَ یُحَاکِی بِهَا ثُمَّ یُقَالُ لِلَّذِی کَانَ یَاْکُلُ لَحْمَهُ مَا بَالُ الْاَبْعَدِ قَدْ آذَانَا عَلَی مَا بِنَا مِنَ الْاَذَی فَیَقُولُ اِنَّ الْاَبْعَدَ کَانَ یَاْکُلُ لُحُومَ النَّاسِ بِالْغِیبَهًِْ وَ یَمْشِی بِالنَّمِیمَهًِْ قَالَ اللَّهُ عَزَّوَجَلَّ وَ امْرَاَتُهُ حَمَّالَةَ الْحَطَب. »حفص بن غیاث از
امام صادق (علیه‌السّلام) از پدرانش روایت فرمود: پیغمبر (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرموده است: چهار گروهند که دوزخیان را با وجود گرفتاری‌های خودشان که از آب داغ
دوزخ می‌نوشند آزار می‌دهند، و فریادشان به وا ویلا وا هلاکا بلند است. بعضی از دوزخیان از بعضی می‌پرسند، گناه این چهار گروه چیست؟ که ما با وجود این همه گرفتاری از عذاب آنان نیز رنج می‌بریم، یکی از آن‌ها در تابوتی از آتش گداخته آویزان است، دیگری احشای درونی‌اش بیرون آمده و آن‌ها را با خود می‌کشد، آن یکی چرک و خون از دهنش جاری است، آن دیگری گوشت بدنش را می‌خورد. از صاحب تابوت آتشین می‌پرسند که جرم این دور از رحمت خدا چیست؟ که عذاب او ما را با همه بدبختی و عذاب که داریم نیز آزار می‌دهد، می‌گویند این دور از
رحمت الهی موقع
مرگ اموالی از مردم را با اینکه توانایی بازپرداخت نداشت بر ذمّه گرفته بود. سپس از آنکه احشای درونی‌اش کشیده می‌شد پرسیدند، که جرم این ملعون چیست که وضع دلخراش او بر گرفتاری و شدّت آزار ما افزوده است. می‌گویند این محروم از رحمت الهی، کسی بود که ادرار به هر کجای بدنش می‌رسید باکی نداشت (رعایت
نجاست و پاکی نمی‌کرد) آنگاه از آنکه چرک و خون از دهنش می‌آید می‌پرسند، که این یکی چه کرده و گناهش چیست؟ که همچنان ما را با همه گرفتاری‌های خود به زحمت انداخته. می‌گویند: «این یکی مسخرگی می‌کرد و از کلمات زشت استفاده می‌نمود و آن‌ها را به کسی نسبت می‌داد و آن را حکایت می‌کرد». سپس از آن که گوشت بدنش را می‌خورد سؤال کردند که این دور از رحمت الهی چه کرده است؟ با همه‌ی بدبختی‌ها که از گناهان خود داریم از عذاب وی نیز در رنجیم، می‌گویند: «این محروم از رحمت الهی گوشت مردم را می‌خورد (با
غیبت کردن) و سخن‌چینی می‌کرد. خداوند فرمود:
(وَ امْرَاَتُهُ حَمَّالَةَ الحَطَب)».
• مراد خانی، کاظم، بحار الانوار فی تفسیر الماثور للقرآن.
