تقوا و تکفیر گناه (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
از جلوههای تقواپیشگی و
ترس از
خدا محو و نابودی بدیها و
گناهان انسان میشود.
رعایت
تقوا و
ترس از
خدا، موجب محو زشتیها و بدیهای اعمال میشود:
ولو ان اهل الکتـب ءامنوا واتقوا لکفرنا عنهم سیـاتهم...
و اگر
اهل كتاب ايمان بياورند و تقوا پيشه كنند،
گناهان آنها را مىبخشيم ... .
یـایها الذین ءامنوا ان تتقوا الله... ویکفر عنکم سیـاتکم ویغفر لکم...
ای کسانی که ایمان آوردهاید! اگر از (مخالفت فرمان) خدا بپرهیزید، ... و گناهانتان را میپوشاند و شما را میآمرزد... .
والذی جاء بالصدق وصدق به اولـئک هم المتقون• لیکفر الله عنهم اسوا الذی عملوا.... .
اما کسی که سخن راست بیاورد و کسی که آن را تصدیق کند، آنان پرهیزگارانند!
تا خداوند بدترین اعمالی را که انجام دادهاند (در سایه ایمان و صداقت آنها) بیامرزد .... .
.. ومن یتق الله یکفر عنه سیـاته...
... و هر كس تقواى الهى پيشه كند، خداوند گناهانش را مىبخشد... .
معنای تکفیر سیئات، پوشاندن آن به وسیله
مغفرت است، و مراد از سیئات
گناهان صغیره است، در نتیجه تقوی تنها برای
گناهان کبیره باقی میماند، و مجموع جمله: و من یتق الله یکفر عنه سیئاته و یعظم له اجرا، در معنای آیه شریفه زیر میباشد که فرموده:
ان تجتنبوا کبائر ما تنهون عنه نکفر عنکم سیئاتکم و ندخلکم مدخلا کریما،
و از این دو آیه شریفه بر میآید که مراد
معصوم علیهالسّلام هم که در تعریف تقوی فرمود: عبارت است از ورع از محارم خدا همان گناهان کبیره است.
و نیز بر میآید که مخالفت با احکامی که خدای تعالی درباره
طلاق و
عده نازل فرموده از گناهان کبیره است چون تقوایی که در آیه شریفه ذکر شده مشتمل بر مسائل مذکور نیز میشود، و ممکن نیست که مسائل خود آیه را شامل نگردد، پس مخالفت مذکور جزو سیئات قابل
تکفیر نیست، وگرنه نظم و معنای آیه مختل میشود.
هر کس تقوای الهی پیشه کند، و از مخالفت فرمان او بپرهیزد، خداوند گناهان او را میبخشد، و پاداش او را بزرگ میسازد (و من یتق الله یکفر عنه سیئاته و یعظم له اجرا). بعضی از مفسران گفتهاند که منظور از سیئات در اینجا گناهان صغیره است، و منظور از تقوا پرهیز از گناهان کبیره است به این ترتیب پرهیز از کبائر سبب بخشودگی صغائر میشود، شبیه آنچه در آیه ۳۱
سوره نساء آمده است. و لازمه این سخن آن است که مخالفت احکام گذشته در زمینه طلاق و عده جزء گناهان کبیره محسوب میشود. البته درست است که سیئات گاهی به معنی گناهان صغیره آمده است، ولی در بسیاری از آیات
قرآن مجید سیئات به عموم گناهان اعم از صغیره و کبیره اطلاق شده است، مثلا در آیه ۶۵
سوره مائده میخوانیم: و لو ان اهل الکتاب آمنوا و اتقوا لکفرنا عنهم سیئاتهم: اگر اهل کتاب ایمان بیاورند و تقوا پیشه کنند ما تمام گناهان گذشته آنها را میبخشیم (این معنی در آیات دیگری نیز آمده است). مسلم است که ایمان و قبول
اسلام سبب بخشودگی همه گناهان پیشین میشود.
قرآن میگوید: علاوه بر تشخیص
حق از
باطل نتیجه پرهیزکاری این است که، خداوند گناهان شما را میپوشاند و آثار آن را از وجود شما بر میدارد (و یکفر عنکم سیئاتکم) به علاوه شما را مشمول
آمرزش خود قرار میدهد (و یغفر لکم) و پاداشهای فراوان دیگری در
انتظار شماست که جز خدا نمیداند زیرا خداوند فضل و
بخشش عظیم دارد (و الله ذو الفضل العظیم).
این چهار اثر، میوههای درخت تقوا و پرهیزکاری هستند و وجود رابطه طبیعی در میان تقوا و پارهای از این آثار مانعی از آن نمیشود که همه آنها را به خدا نسبت بدهیم زیرا کرارا در این
تفسیر گفتهایم که هر موجودی هر اثری دارد به خواست خداست و لذا هم میتوان آن اثر را به خدا نسبت داد و هم به آن موجود.
در اینکه میان تکفیر سیئات، و غفران چه تفاوتی است بعضی از مفسران معتقدند که اولی اشاره به پرده پوشی در
دنیا و دومی اشاره به رهایی از مجازات در
آخرت است. ولی احتمال دیگری در اینجا وجود دارد که تکفیر سیئات اشاره به آثار روانی و اجتماعی گناهان دارد که در پرتو تقوا و پرهیزکاری از میان میرود،
ولی غفران اشاره به مساله
عفو و
بخشش خداوند و رهایی از مجازات است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «تکفیر گناه».