تلاوت به حق (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

تلاوت به حق
۸۰. تلاوت به حق آیات قرآن بر پیامبر صلی الله علیه وآله ، از جانب خدا:
«تلک ءایـت الله نتلوها علیک بالحق...اینها، آیات خداست که به حق ، بر تو می‌خوانیم...»
«تلک ءایـت الله نتلوها علیک بالحق...اینها آیات خدا است که به حق بر تو می‌خوانیم...»
منظور از تلاوت به حق تلاوت حق است، تلاوتی که باطل و شیطانی نیست.
«تلک ءایـت الله نتلوها علیک بالحق...اینها آیات الهی است که ما آن را به حق بر تو تلاوت می‌کنیم...»
کلمه آیات به معنای علامتهای دلالت کننده است، پس آیات تکوینیه خدا عبارت است از اموری وجودی که با وجود خارجی خود دلالت می‌کند بر اینکه خدای تعالی در خلقت عالم یگانه است، و در اینکار شریکی ندارد، و به صفات کمالیه متصف است و از هر نقص و حاجت منزه است.
آیا کلمه تلک اشاره به آیات قرآنی است؟ یا آیات و نشانه‌های خداوند در آفاق و انفس که در آیات قبل به آن اشاره شده؟ هر دو احتمال را داده‌اند.
ولی ظاهرا به قرینه تعبیر به تلاوت منظور آیات قرآنی است، منتها همین آیات قرآنی بیانگر نشانه‌های خدا در سراسر عالم هستی است و به این ترتیب هر دو تفسیر قابل جمع است (دقت کنید).
به هر حال تلاوت از ماده تلو بر وزن (فکر) یعنی سخنی را پشت سر سخن دیگری آوردن، بنابراین تلاوت آیات قرآن همان قرائت آیات پشت سر یکدیگر است.
تعبیر به حق اشاره به محتوای این آیات و هم اشاره به حقانیت نبوت پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و وحی الهی است، و به عبارت دیگر: این آیات آنچنان گویا و مستدل است که دلیل حقانیت آن و آورنده آن در خودش نهفته است.
۸۱. تلاوت به حق کتابهای آسمانی : تورات و انجیل، به وسیله عده‌ای از اهل کتاب :
«الذین ءاتینـهم الکتـب یتلونه حق تلاوته...کسانی که کتاب آسمانی، به آنها داده ایم ( یهود و نصاری) و آن را از روی دقت می‌خوانند...»
(آیه یاد شده درباره ایمان آورندگان از اهل کتاب نازل شده که چهل نفر از آنان از حبشه همراه جعفر بن ابی طالب وارد(مدینه)شدند و سی و دو نفر از یمن و هشت نفر از عالمان شام بودند.)
۸۲. تلاوت به حق تورات و انجیل ، از طریق اهل کتاب، درپی دارنده ایمان آنان به قرآن و پیامبر صلی الله علیه وآله:
«الذین ءاتینـهم الکتـب یتلونه حق تلاوته اولـئک یؤمنون به...کسانی که کتاب آسمانی، به آنها دادهایم (یهود و نصاری) و آن را از روی دقت می‌خوانند، به پیامبر اسلام ایمان می‌آورند...»
(مرجع «به» در «یؤمنون به» ممکن است محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم یا قرآن باشد.)
«الذین آتیناهم الکتاب...» ممکن است این جمله به قرینه حصری که از جمله (تنها ایشان بدان ایمان می‌آورند) فهمیده می‌شود، جوابی باشد از سؤالی تقدیری،
و آن سؤال این است که : وقتی امیدی به ایمان آوردن یهود و نصاری نیست پس چه کسی از ایشان باین کتاب ایمان می‌آورد؟ و راستی دعوت ایشان بکلی باطل و بیهوده است؟ در جواب می‌فرماید: از میانه آنهائی که کتابشان داده بودیم تنها کسانی باین کتاب ایمان میاورند که کتاب خود را حقیقتا تلاوت میکردند و براستی بکتاب خود ایمان داشتند ممکن هم هست جواب، این باشد که اینگونه افراد بکلی به کتاب‌های آسمانی ایمان می‌آورند، چه تورات و چه انجیل و چه قرآن، و ممکن هم هست جواب، این باشد که اینگونه افراد به کتابی که نازل شده یعنی به قرآن ایمان میاورند.
بحث روایتی (درباره تلاوت قرآن)
در ارشاد دیلمی از امام صادق علیه‌السّلام روایت کرده که در ذیل آیه : «الذین آتینا هم الکتاب یتلونه حق تلاوته...» فرموده : آیات آنرا شمرده شمرده می‌خوانند، و در معنای آن تدبر نموده، به احکامش عمل میکنند، و به وعده هایش امید می‌بندند، و از تهدیدهایش می‌هراسند، و از داستانهایش عبرت می‌گیرند، او امرش را بکار بسته، نواهیش را اجتناب می‌کنند و به خدا سوگند ، معنای حق تلاوت اینست، نه اینکه تنها آیاتش را حفظ کنند، و حروفش را درس بگیرند و سوره هایش را بخوانند و بند بند آنرا بشناسند که مثلا فلان سوره ده یکش چند آیه و پنج یکش چند است.
و بسیار کسانی که حروف آن را کاملا از مخرج اداء میکنند، ولی حدود آن را ضایع میگذارند، بلکه تلاوت به معنای تدبر در آیات آن، و عمل به احکام آنست، همچنانکه خدای تعالی فرموده : «کتاب اءنزلناه الیک مبارک، لیدبروا آیاته، کتابی است مبارک که بتو نازل کردیم، تا در آیاتش تدبر کنند.»
و در تفسیر عیاشی از امام صادق علیه‌السّلام روایت کرده، که در تفسیر جمله : «یتلونه حق تلاوته» فرموده : یعنی وقتی بایات راجع به بهشت و دوزخش میرسند می‌ایستند و فکر میکنند.
و در کافی از آن جناب روایت کرده که در تفسیر این آیه فرموده : اینان که قرآن را بحق تلاوتش تلاوت میکنند، امامان امتند.
این روایت از باب جری یعنی تطبیق آیه به مصداق روشن و کامل آن است.

---