تهاتر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
تهاتر عبارت است از سقوط دیون دو بدهکار به یکدیگر و
برائت ذمّۀ هریک به سبب تقابل دو مال متحد در
جنس و
وصف و در واقع، تهاتر ایفای دو دین به سبب تقابل آن دو است.
تهاتر سقوط بدهیهای متقابل دو فرد به یکدیگر است.
از تهاتر به
تقاصّ قهری نیز تعبیر شده است.
تفاوت
تقاصّ با تهاتر این است که
تقاصّ، امری اختیاری و از افعال قصدی به شمار می‌رود ولی تهاتر از
احکام شرعی و غیر منوط به قصد
مکلّف است. از این عنوان به مناسبت در بابهای مختلف نظیر
تجارت،
رهن،
ضمان،
مساقات،
نکاح و
مکاتبه سخن رفته است.
هرگاه دو نفر مالک چیزی در ذمّۀ یکدیگر باشند موضوع تهاتر محقق می‌شود، مانند کسی که هزار تومان به فردی
قرض داده، سپس هزار تومان از او
قرض گرفته است که به صورت قهری ذمّۀ هر دو از دین بری می‌شود.
شرط صحّت تهاتر این است که آنچه در ذمّه‌ها است در
جنس و
وصف متحد باشند و با اختلاف در هر دو یا یکی حتی در حدّ مدّت‌دار بودن یکی و نقد بودن دیگری یا کم بودن مدّت یکی و زیاد بودن مدّت دیگری، تهاتر صورت نمی‌گیرد. ازاین‌رو گفته‌اند: تهاتر در
پول و مثلیّات (
مثلی) جریان دارد نه در قیمیّات (
قیمی).
تهاتر دیون (سقوط بدهیهای متقابل دو فرد به یکدیگر) با تحقق شرط آن، در
شریعت مقدّس امری ثابت است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۲، ص۶۷۰.
