• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

جحد (مفردات‌قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف




جَحْد (به فتح جیم و سکون حاء)، یکی از مفردات قرآن به معنای انکار با علم است. آدمی از لحاظ عقل و منطق و دلیل به مطلبی یقین می‌کند ولی در مقام تسلیم قلبی به آنچه یقین کرده تسلیم نمی‌شود و انکار می‌کند. علت این انکار، فقط امتناع و عدم تسلیم است.



جَحْد (به فتح جیم و سکون حاء) به معنای انکار با علم است.


(وَجَحَدُوا بِهَا وَاسْتَيْقَنَتْهَا أَنفُسُهُمْ ظُلْمًا وَعُلُوًّا) «آیات ما را از روی ظلم و سرکشی انکار و تکذیب کردند ولی دلهایشان به آنها یقین داشت».
این آیه یکی از مشکلات مهمّ را حل می‌کند و آن اینکه آدمی از لحاظ عقل و منطق و دلیل به مطلبی یقین می‌کند ولی در مقام تسلیم قلبی به آنچه یقین کرده تسلیم نمی‌شود و انکار می‌کند مثلا معاویه به حقّانیت امیرالمؤمنین (علیه‌السّلام) یقین داشت ولی تسلیم نمی‌شد و اقرار نمی‌کرد و آن را انکار می‌نمود.
شیطان به خدا یقین داشت، و می‌گفت‌ «(رَبِّ بِمَآ أَغْوَيْتَنِي)»... «(خَلَقْتَنِي مِن نَّارٍ...)» به روز قیامت نیز عقیده داشت و می‌گفت‌ (أَنظِرْنِي إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ) به پیامبران نیز معتقد بود و می‌گفت‌ (إِلاَّ عِبَادَكَ مِنْهُمُ الْمُخْلَصِينَ) و می‌دانست که مخلصینی از بندگان خواهند بود؛ امّا با همه اینها تسلیم نشد و خدا درباره او فرمود (أَبَى وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكَافِرِينَ) و نیز فرموده: (كَانَ مِنَ الْجِنِّ فَفَسَقَ عَنْ أَمْرِ رَبِّهِ...) و در قرآن به او و تابعانش وعده آتش داده. علت این همه بدبختی فقط امتناع و عدم تسلیم بود. به آنچه یقین داشت تسلیم نشد بلکه‌ (أَبَى وَاسْتَكْبَرَ).
روح مطلب در اینجاست که کفّار می‌دانند و تسلیم نمی‌شوند و روی اغراض حق را انکار می‌کنند و «اَضَلَّهُ اللَّهُ عَلی‌ عِلْمٍ» می‌شوند ولی اگر کسی حق را نداند و یا نتواند ایمان بیاورد و یا حق به او تبلیغ نشده باشد حساب او حساب دیگری است بقیّه مطلب را در «کفر» و «سلم» مطالعه کنید. و در «ایمان» نیز گذشته است.
(فَالْيَوْمَ نَنسَاهُمْ كَمَا نَسُواْ لِقَاء يَوْمِهِمْ هَذَا وَمَا كَانُواْ بِآيَاتِنَا يَجْحَدُونَ) کلمه ما عطف است به جای «کما» و تقدیر آن «کما کانوا بایاتنا...» است و هر دو «ما» به معنی مصدر هستند. و خلاصه جحد آن است که انسان دانسته خود را انکار کند و تسلیم نشود.


۱. جوهری، ابونصر، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، ج۲، ص۴۵۱.    
۲. قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، ج۲، ص۱۸.    
۳. راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، ص۱۸۷.    
۴. نمل/سوره۲۷، آیه۱۴.    
۵. حجر/سوره۱۵، آیه۳۹.    
۶. اعراف/سوره۷، آیه۱۲.    
۷. اعراف/سوره۷، آیه۱۴.    
۸. حجر/سوره۱۵، آیه۴۰.    
۹. بقره/سوره۲، آیه۳۴.    
۱۰. کهف/سوره۱۸، آیه۵۰.    
۱۱. اعراف/سوره۷، آیه۵۱.    



قرشی بنابی، علی‌اکبر، قاموس قرآن، برگرفته از مقاله "جحد"، ج۲، ص۱۸-۱۹.    






جعبه ابزار