جد السیر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
پيمودن مسير
سفر با
سرعت را جِدّالسير مي گويند و از عنوان ياد شده به مناسبت در باب
صلات سخن گفته‌اند.
در
روایاتی از معصومان عليهم السّلام آمده است که
مکاری (کسى که با چارپايانى چون
اسب و
الاغ و
قاطر،
مسافر و بار جا به جا مى‌کند) و جَمّال (شتربان) چنانچه راه را با شتاب بپيمايند بايد نمازشان را
شکسته بخوانند و روزه‌شان را
افطار کنند.
در معناى جِدّ السير مطرح در اين روايات،
اختلاف است، از جمله:
۱. دو منزل را يکى کردن.
۲. معناى عرفى جمله، يعنى حرکت شتابنده‌تر از مقدار متعارف، به گونه‌اى که موجب
مشقت و زحمت گردد، هرچند دو منزل يکى نشود.
۳. عزيمت به سفرى غير از
سفر کارى، مانند رفتن به سفر
حج جهت به جا آوردن
مناسک.
۴. قصد
مسافت قبل از تحقق عنوان
کثیر السفر. تحقق آن به اين است که
مکارى و جمّال در ابتداى کارشان بدون قصد مسافت (هشت يا چهار
فرسخ) به مقدار مسافت بروند که در اين صورت نمازشان تمام و روزه شان
صحیح است؛ ليکن چنانچه از آن جا قصد مسافت کنند بايد
نماز را شکسته بخوانند.
۵.
اقامت ده روز در
وطن، که پس از آن، چنانچه بخواهند به سفر روند، در سفر اوّل نمازشان شکسته است.
مکارى و جمّال در صورت جدّ در سير به معناى اوّل يا دوم، به قول برخى، نمازشان را شکسته مى‌خوانند و
روزه را
افطار مى‌کنند؛
هرچند بنابر قول
مشهور، کسى که
سفر را
شغل خود قرار داده باشد، نمازش تمام است؛ خواه حرکتش در سفر به طور متعارف باشد يا تندتر از حدّ متعارف؛
ليکن بنابر ساير تعاريف،
حکم (قصر نماز) بى اشکال و اتفاقى است.
به قول مشهور، خواندن
نماز شب قبل از نيمه
شب براى مسافرى که جِدّ در سير (سرعت در پيمودن مسير سفر)، مانع خواندن آن پس از نيمه شب مى‌شود،
جایز است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، جلد۳، صفحه ۵۶-۵۷.
