حاکم شرع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب
خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها،
فقیه جامع شرایط است. از حدود
ولایت حاکم شرع در باب
تجارت سخن گفته‌اند.
حاكم شرع يا حاكم شرعى به كسى گويند كه از جانب
خدا براى نظم بخشى و ساماندهى امور بندگان و سرپرستى جامعه در قلمرو اختيارات و
ولایت تفويضى از سوى خداوند، گمارده شده باشد؛ خواه به طور مستقيم، همچون
پیامبر اسلام حضرت محمّد صلّى اللّٰه عليه و آله يا با واسطه، همچون
امامان معصوم عليهم السّلام كه توسط
پیامبر اکرم صلّى اللّٰه عليه و آله به
امامت نصب شده‌اند (
ائمه) و يا با واسطۀ واسطه مانند نايب خاص يا عام (
فقیه جامع شرایط) كه توسط
امام معصوم- به نصب خاص يا عام- منصوب شده است.
بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها،
فقیه جامع شرایط است.
از حدود ولايت حاكم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
بدون شك، ولايت بر مال و جان انسانها براى
خدا و نيز براى
رسول اعظم صلّى اللّٰه عليه و آله و
امامان معصوم عليهم السّلام ثابت است؛ ليكن نسبت به غير ايشان، اصل اوّلى عدم
ولایت و سلطنت فردى بر فردى ديگر است، مگر آنكه دليلى خاص بر ثبوت آن
دلالت كند.
فقیه جامع شرایط، بر امر
قضاوت و فيصله دادن به نزاعها و اختلافهاى مردم و نيز آنچه كه از توابع و شئون
قضاوت به شمار مى‌رود، مانند به
زندان افكندنِ خوددارى كننده از اداى بدهى و حكم به حجر
مفلّس (
تفلیس)
ولایت دارد. در ثبوت
ولایت فقیه نسبت به آنچه از شئون و وظايف واليان و كارگزاران نظام و
حکومت اسلامی به شمار مى‌رود، مانند رهبرى سياسى جامعه، جمع آورى
زکات و
خراج و تجهيز
سپاه و بسيج نيرو، اختلاف است.
کتاب «فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام» جلد۳ صفحه۱۹۸ و۱۹۹؛ تالیف شده توسط جمعى از پژوهشگران زير نظر سيد محمود هاشمى شاهرودى.
