حاکم شرع
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حاكم شرع حاكم منصوب از جانب
خدا به طور مستقيم يا با واسطه است، بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها،
فقيه جامع شرايط است. از حدود
ولايت حاکم شرع در باب
تجارت سخن گفته‌اند.
حاكم شرع يا حاكم شرعى به كسى گويند كه از جانب
خدا براى نظم بخشى و ساماندهى امور بندگان و سرپرستى جامعه در قلمرو اختيارات و
ولايت تفويضى از سوى خداوند، گمارده شده باشد؛ خواه به طور مستقيم، همچون
پيامبر اسلام حضرت محمّد صلّى اللّٰه عليه و آله يا با واسطه، همچون
امامان معصوم عليهم السّلام كه توسط
پيامبر اكرم صلّى اللّٰه عليه و آله به
امامت نصب شده‌اند (
ائمه) و يا با واسطۀ واسطه مانند نايب خاص يا عام (
فقيه جامع شرايط) كه توسط
امام معصوم- به نصب خاص يا عام- منصوب شده است.
بيشترين كاربرد عنوان حاكم شرع در كلمات فقها،
فقيه جامع شرايط است.
از حدود ولايت حاكم شرع در باب تجارت سخن گفته‌اند.
بدون شك، ولايت بر مال و جان انسانها براى
خدا و نيز براى
رسول اعظم صلّى اللّٰه عليه و آله و
امامان معصوم عليهم السّلام ثابت است؛ ليكن نسبت به غير ايشان، اصل اوّلى عدم
ولايت و سلطنت فردى بر فردى ديگر است، مگر آنكه دليلى خاص بر ثبوت آن
دلالت كند.
فقيه جامع شرايط، بر امر
قضاوت و فيصله دادن به نزاعها و اختلافهاى مردم و نيز آنچه كه از توابع و شئون
قضاوت به شمار مى‌رود، مانند به
زندان افكندنِ خوددارى كننده از اداى بدهى و حكم به حجر
مفلّس (
تفليس)
ولايت دارد. در ثبوت
ولايت فقيه نسبت به آنچه از شئون و وظايف واليان و كارگزاران نظام و
حكومت اسلامى به شمار مى‌رود، مانند رهبرى سياسى جامعه، جمع آورى
زكات و
خراج و تجهيز
سپاه و بسيج نيرو، اختلاف است.
کتاب «فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام» جلد۳ صفحه۱۹۸ و۱۹۹؛ تالیف شده توسط جمعى از پژوهشگران زير نظر سيد محمود هاشمى شاهرودى.
