حکم بارداری (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند در
قرآن برای زن باردار در حین مدت
بارداری احکامی فرموده است که در این مقاله بدان اشاره می‌شود.
لازم است به مطلقه باردار، تا هنگام زایمان او،
نفقه پرداخت شود.
... وان کن اولـت حمل فانفقوا علیهن حتی یضعن حملهن...
«همانجا كه (خود) سكونت داريد به قدر استطاعت خويش آنان را جاى دهيد و به آنها آسيب (و زيان) مرسانيد تا عرصه را بر آنان تنگ كنيد و اگر باردارند خرجشان را بدهيد تا وضع حمل كنند و اگر براى شما (بچه)
شير مى‌دهند مزدشان را به ايشان بدهيد و به شايستگى ميان خود به
مشورت پردازيد و اگر كارتان (در اين مورد) با هم به دشوارى كشيد (زن) ديگرى (بچه را) شير دهد.»
(و ان کن اولات حمل فانفقوا علیهن حتى یضعن حملهن) - معناى این قسمت از
آیه روشن است، مى فرماید: اگر زنان طلاقى
حامله باشند، باید نفقه آنان را بدهید تا فرزند خود را بزایند.
(فان ارضعن لکم فاتوهن اجورهن) - یعنى اگر حاضر شدند
نوزاد خود را شیر دهند، بر شما است که
اجرت شیر دادنشان را بدهید، چون اجرت رضاعت در حقیقت نفقه فرزند است، که به گردن
پدر است.
کتمان بارداری از جانب زنان مطلقه،
حرام است.
والمطـلقـت یتربصن بانفسهن ثلـثة قروء ولا یحل لهن ان یکتمن ما خلق الله فی ارحامهن...
«و زنان
طلاق داده شده بايد مدت سه پاكى انتظار كشند و اگر به خدا و روز بازپسين
ايمان دارند براى آنان روا نيست كه آنچه را خداوند در
رحم آنان آفريده پوشيده دارند...»
آیه شریفه مى خواهد زنان مطلقه را از این عمل نهى کند که به خاطر زودتر از عده در آمدن،
حیض یا آبستن بودن خود را کتمان کنند، و یا بخواهند با کتمان خود، در کار رجوع شوهران خللى وارد آورند، و یا غرض دیگرى امثال این داشته باشند و اگر خداى تعالى مسأله کتمان را در این آیه مقید کرد به قید: (اگر زنان ایمان به خدا و روز جزاء دارند) ولى اصل
حکم عده را مقید به این قید نکرد، براى این است که زنان را به نوعى تشویق کند، تا حکم او را
اطاعت کنند، و بر عمل به آن ثبات قدم به خرج دهند، چون این تقید بطور اشاره مى فهماند که این حکم از لوازم ایمان به خدا و روز جزائى است که پایه و اساس شریعت
اسلام است، پس هیچ مسلمانى بى نیاز از این حکم نیست، و این تعبیر مثل این است که به شخصى بگوئیم اگر خیر و خوبى مى خواهى با مردم نیکو معاشرت کن، و یا به مریض بگوئیم: اگر طالب شفا و بهبودى هستى باید پرهیز کنى.
از آیه فوق نیز مى توان این معنى را اجمالا استفاده کرد زیرا مى‌فرماید براى زن جایز نیست آنچه را خداوند در رحم او آفریده کتمان کند، و بر خلاف واقع سخن گوید، یعنى سخن او مورد قبول است.
جمله ما خلق الله فى ارحامهن به گفته جمعى از مفسران، دو معنى مى تواند داشته باشد،
فرزند و
عادت ماهانه، زیرا هر دو را خداوند در رحم زن آفریده است، یعنى نباید حمل خود را مخفى کند و بگوید به عادت ماهانه مبتلا مى‌شود، تا مدت عده را کمتر کند (زیرا عده زن باردار وضع حمل است) و در مورد عادت ماهانه، چه از نظر شروع، و چه از نظر پایان، نیز نباید خلاف گوئى کند، استفاده هر دو معنى از تعبیر فوق نیز بعید به نظر نمى رسد.
طلاق زنان باردار، جایز است.
... اذا طـلقتم النساء... • ... واولـت الاحمال اجلهن ان یضعن حملهن...
«چون زنان را
طلاق گوييد در (زمان بندى) عده آنان طلاقشان گوييد و حساب آن عده را نگه داريد و از خدا پروردگارتان بترسيد...•و زنان آبستن مدتشان اين است كه
وضع حمل كنند و هر كس از خدا پروا دارد (خدا) براى او در كارش تسهيلى فراهم سازد.» (اینکه خداوند در این آیه، حکم زنان مطلقه باردار و حکم عده آنان را بیان می‌کند، نشان می‌دهد طلاق زن باردار جایز است.)
و معناى اینکه فرموده: (و چون زنان را طلاق دادید با عده طلاق دهید) این است که چون خواستید طلاق بدهید و نزدیک شد کار را انجام دهید چنین و چنان کنید، چون معنا ندارد که بعد از طلاق دادن دوباره طلاق دهند، پس در حقیقت این تعبیر نظیر تعبیر در آیه زیر است که مى‌فرماید: (اذاقمتم الى الصلوه فاغسلوا)، یعنى چون خواستید به
نماز بایستید چنین کنید.
و (عده) عبارت از این است که زن در آن مدت از
ازدواج جدید، خوددارى کند، تا آن مدت که شرع معین کرده تمام شود، و مراد از (طلاق دادن براى عده) طلاق دادن براى زمان عده است، به طورى که زمان عده را از روز وقوع طلاق حساب کنند، و این بدین صورت مى‌شود که طلاق در طهرى واقع شود که در آن طهر
عمل جنسى انجام نشده باشد، از آن تاریخ حساب عده را نگه مى دارد تا سه بار حیض دیدن و پاک شدن، که بعد از آن مى‌تواند شوهر کند.
چنانکه مفسران از آن استفاده کرده اند منظور این است که
صیغه طلاق در زمانى اجرا شود که زن از
عادت ماهیانه پاک شده، و با همسرش نزدیکى نکرده باشد، زیرا طبق آیه ۲۲۸ سوره بقره عده طلاق باید به مقدار (ثلاثة قروء) (سه بار پاک شدن) بوده باشد، و در اینجا تأکید مى کند که طلاق باید با آغاز عده همراه گردد، و این تنها در صورتى ممکن است که طلاق در حال پاکى بدون
آمیزش تحقق یابد چه اینکه اگر طلاق در حال حیض واقع شود آغاز زمان عده از آغاز طلاق جدا مى‌شود و شروع عده بعد از پاک شدن خواهد بود.
و همچنین اگر در حال طهارتى باشد که با همسرش نزدیکى کرده باز جدائى مسلم است زیرا چنین پاکى به خاطر آمیزش دلیلى بر نبودن
نطفه در رحم نیست (دقت کنید).
به هر حال این نخستین شرط طلاق است .
پایان بارداری و وضع حمل، انتهای مدت
عده طلاق زنان باردار است.
... اذا طـلقتم النساء... • ... واولـت الاحمال اجلهن ان یضعن حملهن...
«چون زنان را طلاق گوييد در (زمان بندى) عده آنان طلاقشان گوييد...•و زنان آبستن مدتشان اين است كه وضع حمل كنند... »
و نیز در همان کتاب به
سند خود از
محمد بن قیس از
امام باقر علیه‌السلام (علیه السلام )
روایت آورده که فرمود: عده زن حامله اى که مطلقه شده وضع حملش است، و بر همسر او است که در این مدت نفقه او را به طور معروف و معمول بدهد تا فرزندش را بزاید.
و نیز در آن کتاب به سند خود از
ابى الصباح کنانى از ابى عبدالله
امام جعفر صادق علیه‌السلام (علیه السلام ) روایت کرده که گفت : هر گاه مردى همسرش را که
آبستن است طلاق دهد، باید نفقه او را بپردازد، تا فرزند به دنیا آید، همین که فرزندش را زائید مزد شیر دادنش را مى‌دهد، و نباید به او
ضرر بزند، مگر آنکه زن شیردهى پیدا شود که مزد کمترى بگیرد، اگر مادر طفل حاضر شد به آن مزد کمتر فرزندش را شیر دهد البته او مقدم بر بیگانه است، چون
مادر کودک است، لذا تا روزى که بچه از شیر گرفته مى‌شود مزد مى‌گیرد و شیر مى‌دهد.
گروه سوم یعنى زنان باردار با وضع حمل عده آنان پایان مى‌گیرد، خواه یک ساعت بعد از طلاق
وضع حمل کنند یا مثلا هشت ماه.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «حکم بارداری».
