• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حکم تأسیسى

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



حکم تأسیسى(حکم ابتدایى‏)، به حکم اختراعى شارع مقدس گفته می شود.




حکم تأسیسى در برابر حکم امضایى ، حکمى را گویند که شارع مقدس آن را براى نخستین بار، بدون هیچ پیشینه‏اى نزد عرف و عقلا اختراع و تشریع کرده است، مانند بسیارى از احکام پنج گانه تکلیفى همچون نماز، روزه و ارث و نیز احکام کیفرى، همچون قطع انگشتان دست دزد. بیشتر معاملات و عقود رایج در میان مردم، بلکه آن دسته حقوقى که مردم نسبت به یکدیگر دارند و قوام زندگى‏اجتماعى بر آنها است، مانند زوجیت و ملکیت، از امور تأسیسى به شمار نمى‏آیند؛ بر خلاف عبادات که شارع مقدس آنها را ابداع و اختراع کرده است؛ از این رو، همه عبادات تأسیسى‏اند.



تمایز حکم تأسیسى از حکم امضایى به این است که در حکم تأسیسى، شرایط، قلمرو و مفاد حکم، مستخرج از ادله شرعى است؛ در حالى که در حکم امضایى با رجوع به عرف و سیره عقلا و نحوه اجراى حکم توسط آنان در زمان امضاى آن، مى‏توان به مفاد و شرایط حکم دست یافت.
[۲] الشروط او الالتزامات التبعیة فى العقود، ج۱، ص۹۸- ۹۹.




 
۱. فوائد الاصول، ج۴، ص۳۸۶.    
۲. الشروط او الالتزامات التبعیة فى العقود، ج۱، ص۹۸- ۹۹.






فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج‌۳، ص ۳۵۵.    



جعبه ابزار