• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

خسارت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



خسارت‏ همان زیان است. از آن به مناسبت در بابهای زکات، خمس، تجارت، شرکت و مضاربه سخن گفته‏اند.




خسارت به معنای زیان می‌باشد.



خسارت زدن به اموال محترم موجب ضمان و جبران آن بر عهده خسارت زننده است.
چنانچه کسی با مالی که زکات به آن تعلّق گرفته، قبل از پرداخت زکات تجارت کند و سودی به دست آورد، فقرا به نسبت سهم خود در سود نیز شریکند؛ لیکن اگر خسارت ببیند، از سهم فقرا کاسته نمی‏شود و خسارت تنها متوجه مالک می‏گردد.
[۲] مستمسک العروة ج۹، ص۱۹۲.

کسی که سرمایه خود را در چند پیشه به کار گرفته، مانند تجارت فرش، زمین و مسکن و در یکی از آنها زیان دیده، آیا در پایان سال می‏تواند با سود حاصل از تجارتی دیگر، خسارت وارد شده را جبران کند و پس از آن خمس سود را بپردازد؟ مسئله اختلافی است. برخی در مسئله تفصیل داده و گفته‏اند: اگر دو پیشه زیان دیده و سودآور، از سنخ تجارت باشند، جبران خسارت با سود به دست آمده جایز است؛ اما اگر یکی تجارت و دیگری غیر تجارت، مثلا زراعت باشد، جبران جایز نیست. البته جبران خسارت در تجارت با سود به دست آمده در همان تجارت جایز است.
[۵] مستمسک العروة ج۹، ص۵۵۳-۵۵۴.

در شرکت، سود و زیان حاصل از مال مشترک، به نسبت سهام شرکا بین آنان تقسیم می‏شود؛ لیکن در اینکه در صورت تساوی سهام، شرط تحمل خسارت بیشتر نسبت به یکی از شرکا یا شرط تساوی در خسارت در صورت تفاوت سهام صحیح است یا نه، اختلاف است.
بنابر قول به عدم صحّت شرط، در اینکه عقد شرکت نیز باطل می‏شود یا نه، اختلاف است.
در عقد مضاربه، عامل به شرط عدم افراط یا تفریط، ضامن خسارتهای وارد شده نیست؛ لیکن در اینکه می‏توانند شرط کنند خسارت همچون سود که بین عامل و مالک است بین آن دو باشد یا اینکه تنها عامل ضامن خسارت باشد، اختلاف است. بسیاری چنین شرطی را باطل دانسته‏اند.


 
۱. العروة الوثقی ج۴، ص۸۸-۸۹.    
۲. مستمسک العروة ج۹، ص۱۹۲.
۳. جواهر الکلام ج۱۶، ص۶۱.    
۴. العروة الوثقی ج۴، ص۲۹۴-۲۹۶.    
۵. مستمسک العروة ج۹، ص۵۵۳-۵۵۴.
۶. الروضة البهیة ج۴، ص۲۰۰-۲۰۱.    
۷. جواهر الکلام ج۲۴، ص۱۶۶-۱۶۸.    
۸. العروة الوثقی ج۵، ص۲۷۹.    
۹. العروة الوثقی ج۵، ص۱۶۱-۱۶۲.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۳، ص۴۵۶-۴۵۷.    




جعبه ابزار