• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

رحمت (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



رحمت (قرآن)، یکی از اوصاف قرآن را می‌گویند.



« رحمت » در لغت به معنای رقت ، مهربانی و رافت و مغفرت آمده است. راغب می‌گوید: رحمت، رقتی است که اقتضای نیکی به کسی می‌کند که مورد رحمت واقع شده است؛ اما اگر به خداوند نسبت داده شود، احسان و انعام بدون رقت است.


اطلاق «رحمت» بر قرآن ، به دلیل نتایج و ثمراتی است که از عمل کردن به این نعمت بزرگ، از جانب خدا به بندگان عطا می‌شود.
قرآن با هدایت انسان‌ها و در اختیار قرار دادن بینش‌های لازم برای رسیدن به سعادت واقعی، رحمتی عام برای همه انسان‌ها فراهم می‌سازد. همچنین، برای اصناف ویژه‌ای از انسان‌ها که به این بینش‌ها و راهنمایی‌ها تن می‌دهند، رحمت خاص الهی را به ارمغان می‌آورد. بنابراین، اختصاص دادن رحمت قرآن به مؤمنان، محسنان، مسلمانان و… که در آیات آمده، به این جهت است که گروه‌های مذکور از مواهب آن بهره مند می‌شوند و با عمل به آن، در سیر تکامل خود به سوی سعادت و فلاح و قرب به خدا مشمول رحمت خاصه الهی می‌شوند.


«رحمت» را یکی از اسامی و صفات قرآن برشمرده‌اند. این وصف گاهی به صورت مطلق بر قرآن اطلاق شده است؛ مانند: (فقد جاءکم بینة من ربکم وهدی ورحمة).
و گاهی نیز به صورت وصفی آمده است؛ مانند:
۱. (… ونزلنا علیک الکتاب تبیانا لکل شیء وهدی ورحمة وبشری للمسلمین) ؛
۲. (یا ایها الناس قد جاءتکم موعظة من ربکم وشفاء لما فی الصدور وهدی ورحمة للمؤمنین) ؛
۳. (هدی ورحمة للمحسنین) ؛
۴. (ولقد جئناهم بکتاب فصلناه علی علم هدی ورحمة لقوم یؤمنون) ؛
۵. (هذا بصائر للناس وهدی ورحمة لقوم یوقنون).
[۷] سخاوی، علی بن محمد، ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۱۷۵.
[۸] مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، ۱۱۴۵ -۱۲۰۵ق، تاج العروس من جواهرالقاموس، ج۱۶، ص۲۷۴.
[۹] ابن منظور، محمد بن مکرم، ۶۳۰ - ۷۱۱ق، لسان العرب، ج۵، ص۱۷۳.
[۱۲] مصباح، محمد تقی، ۱۳۱۳ -، قرآن شناسی، ج۱، ص۵۴.



۱. انعام/سوره۶، آیه۱۵۷.    
۲. نحل/سوره۱۶، آیه۸۹.    
۳. یونس/سوره۱۰، آیه۵۷.    
۴. لقمان/سوره۳۱، آیه۳.    
۵. اعراف/سوره۷، آیه۵۲.    
۶. جاثیه/سوره۴۵، آیه۲۰.    
۷. سخاوی، علی بن محمد، ۵۵۸-۶۴۳ق، جمال القراء و کمال الاقراء، ج۱، ص۱۷۵.
۸. مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، ۱۱۴۵ -۱۲۰۵ق، تاج العروس من جواهرالقاموس، ج۱۶، ص۲۷۴.
۹. ابن منظور، محمد بن مکرم، ۶۳۰ - ۷۱۱ق، لسان العرب، ج۵، ص۱۷۳.
۱۰. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۱، ص۲۸۰.    
۱۱. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۷۸.    
۱۲. مصباح، محمد تقی، ۱۳۱۳ -، قرآن شناسی، ج۱، ص۵۴.



فرهنگنامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «رحمت (قرآن)».    



جعبه ابزار