ریاضت در لغت به معنای تربیت کردن و در اصطلاح علم اخلاق به معنای وادار کردن نفس بر ادای واجبات و اجتناب از محرمات است.از آن به مناسبتدر باب جهاد سخن گفتهاند
ریاضتنفس از همین معنای لغوی گرفته شده و مراد از آن تربیت و وادار ساختن نفس بر اطاعت از مولا و بازداشتن آن از سرکشی در برابر دستور او و پیرو عقل شدن است.
ریاضتنفس با واداشتن آن بر حرکت در صراط مستقیم؛ یعنى عمل به اوامر و اجتناب از نواهیشارعمقدس در اندیشه، گفتار و رفتار و بازداشتن نفس از سرکشى و عصیان در برابر اوامر و نواهى او تحقق مىیابد .