• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

ساق

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



‏قسمت بین زانو و مچ پا را ساق می‌گویند که از آن در بابهاى طهارت، صلات، قصاص و دیات سخن گفته‏اند.




پوشاندن عورت از بیننده -جز کسانى که استثنا شده‏اند، همچون زن و شوهر- واجب است. مراد از عورت بنابر قول مشهور، در مرد، آلت تناسلی، بیضهها و حلقه دُبُر و در زن، قُبُل و حلقه دُبُر است؛ لیکن بنابر این دیدگاه پوشاندن بین ناف و زانو مستحب است. برخى، پوشاندن ناف تا نصف ساق را مستحب دانسته‏اند.
[۲] العروة الوثقى‏ ج۱، ص۳۰۷.




از قطعات واجب کفن پیراهن است که به گفته برخى باید به اندازه‏اى باشد که از سرشانه تانصف ساق را بپوشاند.



نماز گزاردن در پاپوش ساق دار که مانع رسیدن سر انگشتان به زمین در حال سجده نیست، مانند خُف ّ و جوراب صحیح است و کراهت نیز ندارد.



از مستحبات نماز عید فطر و عید قربان‌ آن است که نمازگزار لباس خود را تا نصف ساق بالا بزند.



به قول مشهور، چنانچه بر اثر جنایت عمدی پاى کسى از بعض ساق قطع شود، قصاص در پاى جانى از مچ ثابت مى‏شود و نسبت به ساق، حکومت (ارش‏) ثابت مى‏گردد. برخى گفته‏اند: در بعض ساق به نسبت مساحت آن، دیه ثابت است؛ بدین معنا که در قطع نصف ساق، نصف دیه و در قطع یک سوم آن، یک سوم ثابت است و همین طور اگر بیشتر یا کمتر قطع شده باشد.
[۱۰] تحریر الأحکام ج۵، ص۵۹۴.
برخى نیز گفته‏اند: با امکان قصاص از بعض ساق، جانی قصاص مى‏شود و با عدم امکان، دیه ثابت مى‏گردد. بعضى در ثبوت قصاص از مچ، قائل به قول مشهور شده، لیکن در ثبوت حکومت (ارش) یا دیه به نسبت مساحت در ساق تردید و توقف کرده‏اند. برخى نیز گفته‏اند: احتمال مى‏رود مراد مشهور از حکومت در ساق، محاسبه دیه ساق به نسبت مساحت آن باشد؛ هرچند این احتمال خلاف ظاهر کلام آنان است. البته اگر جانى به عمد پا را از زانو قطع کند، قصاص از زانو ثابت خواهد بود.



دیه قطع دو ساق، دیه کامل (دیه قتل نفس) و دیه قطع یکى، نصف آن است، به شرط آنکه ساق بدون کف باشد؛ اما اگر جانی پاى کسى را از زانو قطع کند بنابر قول مشهور، براى مجموع قدم و ساق، یک دیه ثابت مى‏گردد؛ لیکن اگر از بعض ساق قطع کند، در اینکه تنها یک دیه ثابت مى‏گردد یا براى قطع پا تا مچ نصف دیه کامل و نسبت به ساق، حکومت ثابت مى‏شود و یا دیه بر حسب مساحت -بنابر اختلاف اقوال که در قصاص گذشت- محاسبه مى‏گردد، مسئله اختلافى است. نظر مشهور قول دوم (ثبوت حکومت) است.
[۱۵] مفتاح الکرامة ج۲۱، ص۲۶۹-۲۷۳.




 
۱. جواهر الکلام ج۸، ص۱۸۳.    
۲. العروة الوثقى‏ ج۱، ص۳۰۷.
۳. مستمسک العروة ج۲، ص۱۸۷.    
۴. جواهر الکلام ج۴، ص۱۶۵.    
۵. جواهر الکلام ج۸، ص۱۵۷.    
۶. العروة الوثقی‌ ج۳، ص۳۹۸.    
۷. جواهر الکلام ج۴۲، ص۴۰۲.    
۸. مبانی تکملة المنهاج ج۲، ص۱۷۸.    
۹. کتاب السرائر ج۳، ص۳۹۵.    
۱۰. تحریر الأحکام ج۵، ص۵۹۴.
۱۱. مبانی تکملة المنهاج ج۲، ص۱۷۸.    
۱۲. تحریر الوسیلة ج۲، ص۵۴۹.    
۱۳. جواهر الکلام ج۴۲، ص۴۰۱.    
۱۴. مسالک الأفهام ج۱۵، ص۴۲۶-۴۲۷.    
۱۵. مفتاح الکرامة ج۲۱، ص۲۶۹-۲۷۳.
۱۶. جواهر الکلام ج۴۳، ص۲۴۵.    
۱۷. جواهر الکلام ج۴۳، ص۲۷۸-۲۸۰.    
۱۸. مبانی تکملة المنهاج ج۲، ص۳۰۰.    
۱۹. مبانی تکملة المنهاج ج۲، ص۳۱۴-۳۱۵.    




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۳۵۳-۳۵۴.    




جعبه ابزار