سلاح (اصطلاحات نظامی)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سلاح در
اصطلاح فقه نظامی، به
ابزار جنگ و تمام آلاتی
اطلاق می‌شود که انسان آن را برای
هجوم یا
دفاع و ضربه زدن به
دشمن یا دفع ضربه‌های دشمن به کار می‌گیرد.
فقهای اسلام،
جنگ با دشمن را با هر وسیله‌ای که پیروزی با آن حاصل می‌شود،
جایز می‌دانند. در
آیات و
روایات سفارش شده که در هیچ حالی نباید هنگام
جهاد از سلاح
غفلت شود.
سلاح که جمع آن اسلحه می‌باشد، در لغت به ادوات برنده، سوراخ کننده، له کننده و مانند آن گفته می‌شود.
در اصطلاح، به ابزار جنگ و تمام آلاتی اطلاق می‌شود که انسان آن را برای هجوم یا دفاع و ضربه زدن به دشمن یا دفع ضربه‌های دشمن به کار می‌گیرد.
سلاح بر دو قسم است:
الف- سلاح بالطبع مانند
تفنگ و
شمشیر و غیره که هدف اوّلی از ساختن آنها این است که در نظر عرف به عنوان اسلحه به کار رود.
ب- سلاح بالقصد، مانند تیغ ژیلت و چکش یا تکه آهنی که انسان آن را در
مواردی بطور استثنا جای سلاح معمولی و متعارف به کار می‌برد، با اینکه از نظر عرف اختصاص به کاری که سلاح به آن اختصاص داده می‌شود، داده نشده است.
قرآن در این باره چنین می‌فرماید:
«وَ اذا کُنْتَ فیهِمْ فَاقَمْتَ لَهُمُ الْصَّلواةَ فَلْتَقُمْ طائِفَةٌ مِنْهُمْ مَعَکَ وَ لْیَاْخُذوُا اسْلِحَتَهُمْ فَاذا سَجَدُوا فَلْیَکُونُوا مِنْ وَرائِکُمْ وَلْتَاْتِ طائِفَةٌ اخْری لَمْ یُصَلُّوا فَلْیُصَلوُّا مَعَکَ وَلْیَاْخُذُوا حِذْرَهُمْ وَ اسْلِحَتَهُمْ وَدَّالَّذینَ کَفَروُا لَوْ تَغْفُلُونَ عَنْ اسْلِحَتِکُمْ وَ امْتِعَتِکُمْ فَیَمیلوُنَ عَلَیْکُمْ مَیْلَةً واحِدَةً وَ...؛
هنگامی که تو (پیامبر) در میان ایشان باشی و برای ایشان
نماز به پاداری، باید گروهی از ایشان با تو به نماز برخیزند و سلاح‌های خود را برگیرند و هنگامی که
سجده کردند باید به جای گروه دیگر در پشت سر شما قرار بگیرند و گروه دیگر که نماز نخوانده‌اند، بیایند و با تو نماز بخوانند و باید احتیاط را از دست ندهند و سلاح‌ها را برگیرند. مردم
کافر دوست دارند که شما از سلاح‌ها و کالاهایتان
غفلت کنید و یکباره بر شما حمله‌ور شوند...»
پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم) فرمود:
«السُّیُوفُ مَقالیدُ الْجَنَّةِ وَ النَّارِ؛
شمشیر‌ها کلید
بهشت و
جهنم هستند.»
امیر مؤمنان (علیه‌السّلام) فرمود:
«... فَافْضَلُ اْلُاموُرِ لِمَنْ کانَ فی الْجِهادِ انْ لا یُفارِقَهُ السِّلاحِ عَلی کُلِّ اْلَاحْوالِ؛
بهترین کار برای کسی که مشغول جهاد می‌باشد این است که در هیچ حالی سلاح از او دور نشود.»
امام صادق (علیه‌السّلام) فرمود:
«... مَنْ حَمَلَ الی عَدُوِّنا سِلاحاً یَسْتَعْیِنوُنَ بِهِ عَلَیْنا فَهُوَ مُشْرِک...؛
کسی که برای دشمن ما سلاحی حمل کند که با آن به ما آسیبی برساند،
مشرک است.»
فقهای اسلام، جنگ با دشمن را با هر وسیله‌ای که پیروزی با آن حاصل می‌شود، جایز می‌دانند، مثل نصب
منجنیق (توپخانه و غیره)، انهدام حصارها و خانه‌ها و...
البته شرایطی دارد که در جای خود آمده است.
•
جمعی از نویسندگان، پژوهشکده تحقیقات اسلامی، اصطلاحات نظامی در فقه اسلامی، ص۷۵.
