• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

سوره‌ فیل

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


سوره فیل، صد و پنجمین سوره قرآن کریم می‌باشد و از آن در باب صلات نام برده‌اند.


در حدیثی از امام باقر علیه السّلام در فضیلت سوره فیل آمده است:هرکس در نمازهای واجب سوره فیل را قرائت کند، روز قیامت هر کوه و دشت و آبادی‌ای گواهی می‌دهد که وی از نمازگزاران بوده است و خداوند ندا می‌دهد:راست گفتید، گواهی شما را پذیرفتم. (آنگاه فرمان می‌دهد:) او را به بهشت ببرید، بدون آن‌که از او حساب بکشید، به راستی که او و عملش را دوست می‌دارم.
[۱] بحار الانوار، ج۹۲، ص۳۳۷.


قرائت سوره فیل به تنهایی در نماز کفایت نمی‌کند و باید همراه آن سوره قریش نیز خوانده شود. دیدگاه مشهور اتحاد این دو سوره است.
[۲] جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۰.    
البته باید به ترتیبی که در قرآن آمده است خوانده شود.
[۳] جامع المقاصد، ج۲، ص۲۶۳.    
[۴] مسالک الافهام، ج۱، ص۲۱۱.    
بنابر قول به اتحاد این دو سوره، وجوب خواندن بسمله میان آن‌ها اختلافی است.
[۵] مختلف الشیعة، ج۲، ص۱۵۳.    
[۶] جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۴.    


در این سوره به داستان اصحاب فیل (لشکرفیل سواران ابرهه) اشاره شده، که از دیار خود به قصد تخریب کعبه معظمه حرکت کردند، و خدای تعالی با فرستادن مرغ ابابیل و آن مرغان با باریدن کلوخ‌های سنگی بر سر آنان هلاکشان کردند، و به صورت گوشت جویده شان کردند. و این قصه از آیات و معجزات بزرگ الهی است، که کسی نمی‌تواند انکارش کند، تاریخ نویسان آن را مسلم دانسته، و شعرای دوران جاهلیت در اشعار خود از آن یاد کرده‌اند. به همین مناسبت سوره «فیل» نام گرفته است.
خود این واقعه که پیش از اسلام رخ داده بود مبدا تاریخ، و آن سال به «عام الفیل» مشهور شد. بنا بر نقل مورخان، در همان سال هم پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم متولد و چهل سال پس از آن ماجرا به رسالت مبعوث شد. این تاریخچه و یادآوری آن در قرآن، هشداری است به کسانی که از در جنگ و ستیز با خدا و آیین او وارد می‌شوند.

۱. پنج آیه ، ۲۳ کلمه و ۹۳، ۹۶ یا ۹۷ حرف دارد.
۲. در ترتیب نزول، نوزدهمین و در قرآن یکصد و پنجمین سوره است.
۳. پس از سوره کافرون و پیش از سوره فلق در مکه و پیش از هجرت نازل شد.
۴. از نظر کمیت، از سوره‌های مفصل و از نوع قصار آن قلمداد می‌شود.
۵. از سوره‌های جمعی النزول است.
۶. در این سوره نسخی رخ نداده است.
[۷] طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۳۶۱.    
[۸] فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۵۴۴.
[۹] زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳.    
[۱۰] جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
[۱۱] مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۳۲۵.    
[۱۲] رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۹۱.
[۱۳] هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۵۹۸.


۱. ↑ بحار الانوار، ج۹۲، ص۳۳۷.
۲. ↑ جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۰.    
۳. ↑ جامع المقاصد، ج۲، ص۲۶۳.    
۴. ↑ مسالک الافهام، ج۱، ص۲۱۱.    
۵. ↑ مختلف الشیعة، ج۲، ص۱۵۳.    
۶. ↑ جواهر الکلام، ج۱۰، ص۲۴.    
۷. ↑ طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۳۶۱.    
۸. ↑ فیروز آبادی، محمد بن یعقوب، بصائرذوی التمییزفی لطائف الکتاب العزیز، ج۱، ص۵۴۴.
۹. ↑ زرکشی، محمد بن بهادر، البرهان فی علوم القرآن، ج۱، ص۱۹۳.    
۱۰. ↑ جمعی از محققان، علوم القرآن عندالمفسرین، ج۱، ص۳۱۵.
۱۱. ↑ مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ج۲۷، ص۳۲۵.    
۱۲. ↑ رامیار، محمود، تاریخ قرآن، ص۵۹۱.
۱۳. ↑ هاشم زاده هریسی، هاشم، شناخت سوره‌های قرآن، ص۵۹۸.


نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«سوره فیل».    
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم‌السلام، ج۵، ص۷۳۴، برگرفته از مقاله سوره فیل.    



جعبه ابزار