شاهدان قیامت

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

یکی از توقف‏گاه‏های قیامت، «موقف شهادت» است که در این توقف‏گاه، شاهدان بر اعمال انسان گواهی می‏دهند.

---

وجود شاهدان قیامت در تربیت و سازندگی انسان مؤثّر است؛ زیرا او می‏داند که آن‌چه را در دنیا انجام می‏دهد، بی کم و کاست به پایش می‏نویسند و شاهدان معتبری برایش می‏آورند.

---

گواهان بنابر آیات و روایات، متعدّدند و با شهادت آن‌ها، راه عذر و انکار بر انسان بسته می‏شود.

۲.۱ - خداوند

نخستین شاهد قیامت، خداوند متعال است که گواهی خویش را از گذر الهام به فرشتگان مأمور حساب بیان می‏دارد.

۲.۲ - پیامبران

دومین شاهد، پیامبران الهی‏اند. هر پیامبری بر اعمال امت خویش گواهی می‏دهد؛ امّا پیامبر اسلام (ص) بر اعمال پیامبران پیش از خود نیز گواهی می‏دهد.

۲.۲.۱ - منظور از گواه بودن پیامبران

محتمل است گواه بودن پیامبران به این معنا باشد که آنان میزان سنجش اعمال‏اند؛ یعنی نمونه‏ای برای نشان دادن کردار خوب خوبان و کردار زشت زشتکاران.

۲.۳ - امامان معصوم

سومین شاهد، امامان معصوم‏اند.
در قرآن کریم آمده است که شما را امّتی میانه قرار دادیم تا بر مردم گواه باشید و رسول خدا (ص) نیز بر شما گواه باشد..
با توجّه به این‌که همه افراد امت اسلامی، بر راه میانه نبوده‏اند و ویژگی‏های شهادت را نداشته‏اند، می‏توان دریافت که مراد از «امّت میانه» در آیه شریف، تنها کسانی خاص است.
در روایات نیز آمده است که مراد از «امّت میانه» امامان معصوم (ع) است.

۲.۴ - فرشتگان

چهارمین شاهد، فرشتگان الهی‏اند.
به روز واپسین انسان در پیشگاه عدل الهی حضور می‏یابد و کنار او فرشته‌ای است که او را به محشر سوق می‏دهد و فرشته‏ای‏ دیگر نیز هست که بر کردار او گواهی می‏دهد.

۲.۵ - زمین

پنجمین شاهد قیامت، زمین است؛ یعنی مکانی که انسان کار نیک یا بد خویش را در آن‌جا انجام داده است.
در پاره‏ای احادیث آمده است که هر جا می‏رسید، در آن‌جا نماز بگزارید که در قیامت بر نماز شما گواهی می‏دهد.

۲.۵.۱ - کیفیت گواهی زمین

امّا زمین چگونه بر اعمال آدمی گواهی می‏دهد؟
برخی دانشمندان ظاهر آیه را پذیرفته و بر آن رفته‏اند که به روز قیامت، زمین به فرمان خدا تکلّم می‏کند.
برخی دیگر معتقدند که خداوند، در زمین امواج صوتی می‏آفریند و در حقیقت، متکلّم، خدا است.
برخی دیگر بر آن رفته‏اند که مراد، تکلّم نیست؛ بلکه ظهور و بروز آثار اعمال آدمی است.
با توجّه به مجموع آیات و روایات، تفسیر نخست نزدیک‏تر به حقیقت می‏نماید.

۲.۶ - زمان

ششمین شاهد قیامت، زمان است.
از حضرت علی (ع) نقل کرده‏اند که هر روز که آغاز می‏شود، به انسان هشدار می‏دهد و می‏گوید، من روزی نو هستم و گواه اعمال تو به روز قیامت.

۲.۷ - اعضاء بدن انسان

هفتمین شاهد قیامت، اعضا و جوارح بدن انسان است.
هر عضوی، خود، می‏گوید که چه کرده است؛ امّا گواهی اعضای بدن تنها برای گناهکارانی است که باید گرفتار عذاب شوند و برای مومنان انجام نمی‏پذیرد.

۲.۷.۱ - کیفیت گواهی اعضاء بدن

این‌که اعضای بدن چگونه گواهی می‏دهند، از آیات و روایات برمی‏آید که خداوند گونه‏ای توانایی و شعور به آن‌ها می‏بخشد تا به سخن آیند و آن‌چه را انجام داده‏اند، بازگویند.

۲.۸ - اعمال انسان

هشتمین شاهد قیامت، خود اعمال آدمی است. اعمال آدمی در قیامت، تجسم (تجسم اعمال) می‏یابند و در پیش او نمودار می‏شوند.
چنان‌که در روایت است که قرآن در قیامت به زیباترین صورت ظهور می‏یابد و بدین‌سان، به سود کسی که او را تلاوت کرده و بدان عمل نموده است، گواهی می‏دهد.

---

شرط شهادت آن است که شاهد، نخست عمل را ببیند و به آن علم بیابد و آن‌گاه بر اساس دیده‏ها گواهی دهد.
این نشان می‏دهد که شاهدان قیامت، در دنیا ناظر اعمال بندگان‌اند وگرنه شهادت آنها وجهی نداشت.
در این‌که خداوند همواره‏ شاهد اعمال آدمی است، شکی نیست؛ امّا پیامبران و اوصیای آنان (ع) چگونه اعمال همه انسان‏ها را در دنیا نظاره می‏کنند؟

۳.۱ - علت آگاه بودن معصومین

آنان از گذر ولایت باطنی و علم الهی بدین‌کار توفیق می‏یابند؛ چنان‌که در روایات آمده است اعمال همه بندگان هر هفته بر امام زمان (ع) عرضه می‏شود.
او بدین وسیله از آن‌چه مردم کرده‏اند، آگاه می‏شود.

۳.۲ - دارا بودن تمام هستی از شعور

از آیات قرآن نیز برمی‏آید که همه هستی از گونه‏ای شعور نصیب برده است و اشیای بی‏جان جهان نیز به گونه‏ای شاهد اعمال انسان‏اند و در قیامت از حیات برخوردارند و شهادت می‏دهند.

---