شنوایی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
قوه درک صدا، از
حواس پنج گانه را شنوایی گویند. از آن در بابهای
طهارت،
قضاء،
قصاص و
دیات سخن گفتهاند.
از
اسباب بطلان وضو،
خواب غالب بر
حس بینایی و شنوایی است؛ به گونهای که نبیند و نشنود.
به
قول برخی از
شرایط قاضی،
سلامت حس شنوایی او است.
در
ثبوت قصاص در
جنایت عمدی بر
گوش، تفاوتی میان سلامت شنوایی گوش
آسیب دیده و
معیوب بودن آن نیست؛ از این رو،
گوش سالم در برابر
گوش کر قصاص میشود.
بر کسی که شنوایی دیگری را از بین برده، در صورت عمدی بودن آن و
امکان قصاص،
قصاص ثابت است؛ لیکن در صورت عمدی نبودن
جنایت یا
عدم امکان قصاص،
دیه بر عهده او ثابت میشود، که در صورت
مطالبه فرد
آسیب دیده، باید به او بپردازد. مقدار دیه از بین رفتن شنوایی یک گوش،
نصف دیه کامل و دو گوش،
دیه کامل است.
چنانچه
اهل خبره بازگشت شنوایی را پس از سپری شدن مدتی معین،
احتمال دهند، تا آن مدت
صبر میشود و در صورت باز نگشتن شنوایی، دیه
استقرار مییابد.
هرگاه
جانی ادعای فرد آسیب دیده مبنی بر از بین رفتن
حس شنوایی خود را
تکذیب کند یا بگوید: نمیدانم، آسیب دیده از راههای مختلف، همچون صدای بلند هنگام
غفلت او،
آزمایش میشود. با ثبوت ادعای او پس از آزمایش، دیه به وی پرداخت میگردد و در صورت
عدم ثبوت،
قسامه جاری و پس از قسامه به
نفع او
حکم میشود.
اگر آسیب دیده مدعی نقصان شنوایی یکی از دو گوش خود باشد، آن گوش با گوش سالم وی
مقایسه میشود؛ بدین گونه که گوش آسیب دیده، بسته و
گوش سالم باز گذاشته میشود و سپس با مثل فریاد کشیدن یا زدن بر سطح چیزی، از او فاصله میگیرند تا جایی که بگوید نمیشنوم، آنگاه آن
مکان علامت گذاری میشود. این آزمایش در جهت مقابل جهت نخست
تکرار میشود. در صورت برابر بودن هر دو جهت به لحاظ
مسافت، گفته او مبنی بر
شنیدن تا نقطه پایانی مسافت و
نشنیدن پس از آن
تصدیق میشود. در مرحله بعد، با بستن گوش سالم و باز گذاشتن گوش آسیب دیده، عین این آزمایش تکرار میگردد و در صورت برابر بودن هر دو جهت به لحاظ مسافت گفته وی تصدیق میشود، سپس دو مسافت (مسافت مربوط به گوش سالم و مسافت مربوط به گوش آسیب دیده) مقایسه و دیه به
نسبت آن ثابت میشود. به عنوان مثال اگر
تفاوت نصف باشد، نصف دیه و اگر یک سوم باشد یک سوم دیه ثابت میگردد. برخی علاوه بر آزمایش یاد شده،
قسم خوردن مدّعی بر
نقصان شنوایی را لازم دانستهاند.
اگر آسیب دیده،
مدعی کاهش شنوایی در هر دو گوش خود باشد، بدین گونه آزمایش میشود: فردی در نزدیکی و در حال
غفلت او،
فریاد میکشد، چنانچه در وی تغيّری حاصل شود که بیانگر شنیدن صدا باشد یا بگوید: صدا را شنیدم، فریاد زننده از او
فاصله میگیرد و این کار را در فواصل مختلف تکرار میکند تا جایی که با فریاد زدن، دیگر تغيّری در وی حاصل نشود. اگر علاوه بر نشنیدن، بگوید: نشنیدم، نوبت به قسامه میرسد که بر مقدار نقصان ادعایی وی قسم بخورند. آن گاه آن مکان علامت گذاری میشود؛ سپس از آن مکان تا جایی که شخص سالم هم سن فرد آسیب دیده میشنود، فاصله میگیرند. مبنای
محاسبه دیه، مابه التفاوت دو مسافت یاد شده یعنی مقدار نقصان مسافت اولی از دومی خواهد بود. برخی، قسم خوردن
مدعی را نیز لازم دانستهاند.
در بریدن دو گوش که
منجر به از بین رفتن حسن شنوایی فرد گردد، دو
دیه کامل ثابت است.
فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت، ج۴، ص۷۳۰-۷۳۲.
