• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

شکست اصحاب فیل (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



أصحاب فيل سپاهى بودند كه قصد ويران كردن كعبه را داشتند؛ آنها در رسیدن به این هدف توطئه کرده، نقشه کشیدند؛ اما خداوند متعال مکر آنان را خنثا، و خانه خويش را از آسيب اصحاب فيل حفظ كرد و آنها را به عذابى دردناک مبتلا ساخت.



اصحاب فيل در توطئه خود براى تخريب كعبه ناكام ماندند:

• «أَلَمْ تَرَ كَيْفَ فَعَلَ رَبُّكَ بِأَصْحَابِ الْفِيلِ؛ آيا نديدى پروردگارت با فيل سواران (= لشکر ابرهه که براى نابودى کعبه آمده بودند) چه کرد؟!».

۱.۱ - بیان آیه

در سوره فیل به داستان اصحاب فیل اشاره مى‌کند، که از دیار خود به قصد تخریب کعبه معظمه حرکت کردند، و خداى تعالى با فرستادن مرغ ابابیل و آن مرغان با باریدن کلوخ‌هاى سنگى بر سر آنان هلاکشان کردند، و به صورت گوشت جویده‌شان کردند. و این قصه از آیات و معجزات بزرگ الهى است‌، که کسى نمى‌تواند انکارش کند، براى اینکه تاریخ‌نویسان آن را مسلم دانسته‌؛ و شعراى دوران جاهلیت در اشعار خود از آن یاد کرده‌اند.

منظور از (رؤیت) معناى لغوى آن یعنى دیدن به چشم نیست؛ بلکه علمى است که به مانند احساس با حواس ظاهرى ظاهر و روشن است؛ و استفهام در آیه انکارى است، و معنایش این است که مگر علم یقینى پیدا نکردى که چگونه پروردگارت با اصحاب فیل رفتار کرد، و این قصه در سال ولادت رسول خدا (صلى اللّه علیه و آله وسلم) واقع شد.

• «أَلَمْ يَجْعَلْ كَيْدَهُمْ فِي تَضْلِيلٍ؛ آيا نقشه آنها را در ضلالت و تباهى قرار نداد؟!».

۱.۲ - تفسیر آیه



۱.۲.۱ - دیدگاه تفسیر نمونه

اصحاب فيل قصد داشتند خانه کعبه را خراب کنند، به این امید که به کلیساى یمن مرکزیت بخشند، و تمام قبایل عرب را متوجه آنجا سازند؛ اما آنها نه‌تنها به مقصد خود نرسیدند، بلکه این ماجرا که آوازه‌اش در تمام جزیره عربستان پیچید بر عظمت مکه و خانه کعبه افزود، و در دل‌هاى مشتاقان را بیش از پیش متوجه آن ساخت و به آن دیار امنیت بیشترى بخشید.
و منظور از تضلیل که همان گمراه ساختن است این است که آنها هرگز به هدف خود نرسیدند.

یعنی بعد از دقایقی که سپاه ابرهه از کوه سرازیر شد، پرندگانی از سوی دریای احمر فرا رسیدند که هر کدام سنگ‌ریزه‌هایی در منقار و دو پنجه خویش داشتند که این سنگ‌ریزه‌ها را بر سر لشکر فرو ریخته و آنها را هلاک نمودند.
این مجازاتی بسیار بزرگ با سنگ‌ریزه‌هایی بسیار کوچک بود که موجب وحشت بین سپاه و فرار آنها به سوی یمن ‌شد؛ ولی به یمن نرسیده و همه در بین راه ‌مردند؛ خود ابرهه نیز مجروح شده و او را با وضع عجیبی به یمن بردند تا عبرت همگان شود؛ اما طولی نکشید که ابرهه در یمن مُرد.

۱.۲.۲ - دیدگاه تفسیر المیزان

مراد از کید آنان سوء قصدى است که درباره مکه داشتند و مى‌خواستند بیت الحرام را تخریب کنند، و کلمه (تضلیل) و (اضلال) هر دو به یک معناست، و کید آنان را در تضلیل قرار دادن، به معناى آن است که نقشه آنان را نقش بر آب ساخته، زحماتشان را بى‌نتیجه سازد، آنها راه افتادند تا کعبه را ویران کنند؛ ولى در نتیجه تضلیل الهى، خودشان هلاک شدند.


۱. فیل/سوره۱۰۵، آيه۱.    
۲. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۶۲۰، ذیل آیه.    
۳. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۶۲۱، ذیل آیه.    
۴. فیل/سوره۱۰۵، آيه۲.    
۵. تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۷، ص۳۳۶، ذیل آیه.    
۶. ترجمه المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۶۲۱، ذیل آیه.    
۷. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ج۲۰، ص۳۶۲، ذیل آیه.    



فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «شکست اصحاب فیل».    



جعبه ابزار