• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

طرق شناخت نسخ

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



طرق شناخت نسخ به راه‌های شناخت آیات ناسخ و منسوخ در قرآن اطلاق می‌شود.



هرگاه دو دلیل شرعی با هم تعارض حقیقی داشته و یکی متاخر و دیگری متقدم باشد، و به هیچ وجه قابل جمع و تاویل نباشد، یکی از دو دلیل (متقدم)، منسوخ و دیگری (متاخر) ناسخ خواهد بود.


راه‌های شناخت ناسخ از منسوخ:
بنا به گفته سیوطی برای شناخت نسخ، تنها به یکی از سه راه ذبل می‌توان اعتماد کرد:
۱. نقل صریح از رسول خدا صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم ؛
۲. نقل صحیح از صحابه ؛
۳. وجود دلیلی تاریخی بر تاخر یکی از دو دلیل متعارض.
در تشخیص ناسخ اگر رای و اجتهاد مجتهدان و قول مفسران مستند به یکی از سه راه مذکور نباشد، هیچ اعتباری ندارد. گاهی از «طرق شناخت نسخ» به «امارات نسخ» و «راه‌های شناخت ناسخ و منسوخ» نیز یاد می‌شود.
[۲] زید، مصطفی، النسخ فی القرآن الکریم، ص۱۹.
[۳] جبری، عبدالمتعال محمد، الناسخ والمنسوخ بین الاثبات والنفی، ص۲۰.
[۴] اسماعیل، شعبان محمد، نظریه النسخ فی الشرایع السماویة، ص(۱۳۱-۱۳۶).
[۵] عنایت، غازی، هدی الفرقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۰۴.



۱. زرقانی، محمد عبد العظیم، ۱۹۴۸- م، مناهل العرفان فی علوم القرآن، ج۲، ص۲۲۵.    
۲. زید، مصطفی، النسخ فی القرآن الکریم، ص۱۹.
۳. جبری، عبدالمتعال محمد، الناسخ والمنسوخ بین الاثبات والنفی، ص۲۰.
۴. اسماعیل، شعبان محمد، نظریه النسخ فی الشرایع السماویة، ص(۱۳۱-۱۳۶).
۵. عنایت، غازی، هدی الفرقان فی علوم القرآن، ج۲، ص۱۰۴.



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«طرق شناخت نسخ».    



جعبه ابزار