عام استغراقی
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لفظ مفید شمول
حکم نسبت به همه افراد موضوع به طور مستقل را عام استغراقی می‌گویند.
عامی که موضوع
حکم قرار گرفته، به گونه‌ای که حکم بر تک تک افراد موضوع به طور جدا گانه بار شده است، عام استغراقی نام دارد. در عام استغراقی، شمول و سریان افرادی به گونه ای لحاظ شده است که نسبت به هر فردی از افراد
عام، حکمی مستقل و
اطاعت و
عصیان جداگانه ای مطرح است؛ برای مثال، اگر مولا بگوید: " اکرم کل فقیه " معنایش این است که اگر زیدِ فقیه اکرام شود یک اطاعت محقق شده است و اگر تعداد فقیهان _ بر فرض _ بیست نفر باشد و همه به جز یک نفر از آنها اکرام شوند، نوزده
امتثال تحقق یافته و یک
معصیت رخ داده است.
فرق
عموم استغراقی و عام استغراقی این است که عموم، بیشتر در مورد معنا و عام در مورد لفظ به کار می‌رود.
عام استغراقی، مقابل
عام بدلی و
عام مجموعی می‌باشد که در هر سه آنها عمومیت به حسب افراد است اما چگونگی شمول آنها بر افراد و نیز تعلق
حکم به آنها در هر یک با دیگری تفاوت دارد.
نائینی، محمد حسین، اجود التقریرات، ج۱، ص۴۴۳.
مكارم شیرازی، ناصر، انوار الاصول، ج۲، ص۸۷.
خمینی، روح الله، مناهج الوصول الی علم الاصول، ج۲، ص۲۱۱.
سبزواری، عبدالاعلی، تهذیب الاصول، ج۱، ص۱۴۹.
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۲۱۱.
محمدی، علی، شرح اصول فقه، ج۱، ص۳۰۲.
مشكینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۱۷۳.
فیض، علیرضا، مبادی فقه واصول، ص۲۱۸.
ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، ص۲۴۱.
مشكینی، علی، تحریر المعالم، ص۱۰۱.
آخوندخراسانی، محمد كاظم بن حسین، كفایة الاصول، ص۲۵۳.
مظفر، محمد رضا، اصول الفقه، ج۱، ص۱۳۹.
فاضل لنكرانی، محمد، ایضاح الكفایة، ج۳، ص۳۵۵.
فاضل لنكرانی، محمد، سیری كامل دراصول فقه، ج۷، ص۶۰۶-۶۰۷ .
صدر، محمد باقر، دروس فی علم الاصول، ج۲، ص۱۰۴.
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
