عظیم (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
عظیم:
(وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ) عظیم: از صفات خداى تعالى است و جمله
(وَ هُوَ الْعَلیُّ الْعَظيمُ) در
سوره بقره (آية الكرسى) در حقيقت دليلى براى جمله‌هاى سابق است، يعنى خداوندى كه برتر و بالاتر از شبيه و شريک و هرگونه كمبود و عيب و نقصان است و خداوندى كه عظيم و بزرگ است و بى‌نهايت است، هيچ كارى براى او مشكل نيست و هيچ‌گاه از اداره و تدبير جهان هستى خسته و ناتوان و غافل و بى‌خبر نمى‌شود و علم او به همه چيز احاطه دارد.
به موردی از کاربرد
عظیم در
قرآن، اشاره می‌شود:
(اللّهُ لا إِلهَ إِلاّ هُوَ الْحَیُّ الْقَيّومُ لا تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لا نَوْمٌ لَّهُ ما فی السَّماواتِ وَ ما فی الأَرْضِ مَن ذا الَّذی يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ ما بَيْنَ أَيْديهِمْ وَ ما خَلْفَهُمْ وَ لا يُحيطونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاّ بِما شاء وَسِعَ كُرْسيُّهُ السَّماواتِ وَ الأَرْضَ وَ لا يَؤودُهُ حِفْظُهُما وَ هُوَ الْعَلیُّ الْعَظيمُ) (هيچ معبودى جز خداوند يگانه زنده و پاينده نيست، خداوندى كه قائم به ذات خويش است و موجودات ديگر، قائم به او. هيچ گاه خواب سبک و سنگينى او را فرا نمى‌گيرد و لحظه‌اى از تدبير جهان هستى، غافل نمى‌ماند؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است، از آن اوست. كيست كه در نزد او، جز به فرمانش شفاعت كند؟! آينده و گذشته بندگان را مى‌داند و كسى از علم او آگاه نمى‌گردد؛ جز به مقدارى كه او بخواهد. اوست كه به همه چيز آگاه است و علم و دانش محدود ديگران، پرتوى از علم بى‌پايان و نامحدود اوست. تخت حكومت او، آسمان‌ها و زمين را دربرگرفته و نگاهدارى آن دو (آسمان و زمين) او را خسته نمى‌كند و اوست بلند مرتبه و با عظمت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
جمله:
(وَ هُوَ الْعَلیُّ الْعَظيمُ) خالى از دلالت بر حصر نيست و تا حدى از آن بر مى‌آيد كه مى‌خواهد علو و عظمت را منحصر در خدا كند و اين حصر، يا حصر حقيقى است كه حق هم همين است، براى اينكه علو و عظمت، خود از كمالات است و حقيقت هر كمالى از آن او است و يا حصرى ادعايى است، كه چون مقام، مقام تعليل بود احتياج پيدا شد كه به طور ادعا، علو و عظمت را منحصر در خدا كند، تا آسمان‌ها و زمين در قبال علو و عظمت خداى تعالى از علو و عظمت ساقط شود.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «عظیم»، ج۳، ص۱۹۶.
