غَرَّکَ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
غَرَّکَ: (مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَريمِ) «غَرَّکَ» از مادّه «
غرور» در اصل، به معناى غفلت به هنگام بيدارى است و به تعبير ديگر، غفلت در جايى كه انسان بايد غافل نباشد
و از آنجا كه غفلت گاه سر چشمه «جسارت» و يا «خود برتربينى» مى‌شود، واژه «غرور» به اين معانى نيز تفسير شده است.
(يَا أَيُّهَا الْإِنسَانُ مَا غَرَّكَ بِرَبِّكَ الْكَرِيمِ) (روزى كه مردم در پيشگاه پروردگار جهانيان مى‌ايستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: این آیه استفهامى است توبيخى كه انسان را به صورت سؤال در برابر كفرانى مخصوص يعنى بدون عذر و بهانه مذمت مى‌كند، و آن كفران مخصوص، كفران نعمت‌هاى ربى کریم است. انسان در برابر اين سوال جوابى ندارد، و نمى‌تواند بگويد: پروردگارا! كرم تو مرا مغرور كرد، چون پروردگارش قبلا به زبان انبيايش به او پيام داده بود كه:
(لَئِنْ شَكَرْتُمْ لَأَزِيدَنَّكُمْ وَ لَئِنْ كَفَرْتُمْ إِنَّ عَذابِي لَشَدِيدٌ) ، و نيز فرموده بود:
(فَأَمَّا مَنْ طَغى وَ آثَرَ الْحَياةَ الدُّنْيا فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِيَ الْمَأْوى) ، و از اين قبيل پيام‌هاى ديگر كه تصريح مى‌كند به اين‌كه معاندين مفرى از عذاب ندارند و كرم خدا در
قيامت شامل آنان نمى‌شود، هم چنان كه در جاى ديگر فرمود:
(وَ رَحْمَتِي وَسِعَتْ كُلَّ شَيْ‌ءٍ فَسَأَكْتُبُها لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ) و معلوم است كه بعد از بيان و تماميت حجت، ديگر عذرى نمى‌ماند و اگر در عين حال گنهكار بتواند بگويد: كرم تو مغرورم كرد و به صرف گفتن اين حرف عذاب از او برطرف شود، بايد در مورد كافر معاند هم كافى باشد و حال آن‌كه چنين نيست، چون گفتيم بعد از بيان عذرى نيست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «غَرَّکَ»، ص۳۹۸.
