• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

قسم به ماه•

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



قسم به ماه به یکی از موارد قسم در قرآن اطلاق می‌شود.



در سه آیه قرآن مجید به ماه سوگند یاد شده است:
۱. (کلا والقمر)؛ «چنین نیست، سوگند به ماه »؛
۲. (والقمر اذا تلاها)؛ «قسم به ماه که پیرو خورشید تابان است»؛
۳. (والقمر اذا اتسق)؛ «سوگند به ماه هنگامی که تمام فروزان شود».


اینک به ترتیب آیات فوق به برخی از نظریات مفسران اشاره می‌شود.

۲.۱ - مراد از والقمر

درباره کلمه «والقمر» در هر سه آیه، مفسران اتفاق نظر دارند که سوگند به ماه است.

۲.۲ - منظور از کلا

علامه طباطبایی رحمة‌الله‌علیه درباره «کلا» در آیه اول می‌گوید: بعید نیست «کلا» ردع سخنی باشد که خداوند از قول کفار درباره قرآن در آیات پیشین چنین نقل کرده است: (فقال ان هذا الا سحر یؤثر ان هذا الا قول البشر).

۲.۳ - معنای تلیها

«تلیها» در آیه دوم به معنای «تبعها» تفسیر شده است؛ یعنی ماه تابع و پیرو خورشید، و طلوع و غروب ماه تابع طلوع و غروب خورشید است و از آن نور می‌گیرد.

۲.۴ - مراد از اتساق

درباره آیه سوم گفته‌اند «اتساق» یعنی هنگامی که ماه کامل شود، و آن را به معنای جمع شدن گرفته‌اند. ماه سیاره‌ای است که نور خود را از خورشید می‌گیرد و به دور زمین می‌گردد.


سوگند به ماه نیز همچون سوگند به خورشید، زمین و… عامل مهمی برای جلب توجه انسان به این سیاره است تا در آن دقت و مطالعه کرده، به کشف آثار و حقایق آیه‌ای از آیات الهی نائل آید. و از ساختمان و درخشش ماه که تاثیر بسیار مهمی در زندگی انسان و سایر موجودات دارد و نیز راهنمای کاملی برای شناسایی اوقات است، پند بگیرد. قرآن مجید نیز در آیه ۱۸۹ سوره بقره می‌فرماید: (یسالونک عن الاهلة قل هی مواقیت للناس والحج)؛ «از تو درباره هلال می‌پرسند؛ بگو در آن تعیین وقت عبادات حج و معاملات مردم است»
امام صادق علیه‌السّلام نیز در حدیث معروف توحید مفضل به پاره‌ای از منافع و فایده‌های ماه اشاره کرده‌اند.
[۶] رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص(۳۷۰-۳۷۵).
[۷] طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۶۲.
[۸] طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۳۹۱.
[۹] عامر، فارس علی، ظاهرة القسم فی القرآن الکریم، ص۱۳۸.



۱. مدثر/سوره۷۴، آیه۳۲.    
۲. شمس/سوره۹۱، آیه۲.    
۳. انشقاق/سوره۸۴، آیه۱۸.    
۴. مدثر/سوره۷۴، آیه۲۴ - ۲۵.    
۵. بقره/سوره۲، آیه۱۸۹.    
۶. رزاقی، ابو القاسم، سوگندهای قرآنی، ص(۳۷۰-۳۷۵).
۷. طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۴۶۲.
۸. طبرسی، فضل بن حسن، ۴۶۸ - ۵۴۸ق، مجمع البیان فی تفسیرالقرآن، ج۱۰، ص۳۹۱.
۹. عامر، فارس علی، ظاهرة القسم فی القرآن الکریم، ص۱۳۸.
۱۰. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۲۴۵.    
۱۱. طباطبایی، محمد حسین، ۱۲۸۱ - ۱۳۶۰، المیزان فی تفسیر القرآن، ج۲۰، ص۹۴.    



فرهنگ‌نامه علوم قرآنی، برگرفته از مقاله«قسم به ماه».    



جعبه ابزار