لاتَمْنُنْ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
لاتَمْنُنْ:(وَ لا تَمْنُن تَسْتَكْثِرُ) «لا تَمْنُنْ» از مادّه
«منّت» در اين گونه موارد به معناى سخن و گفتارى است كه بيانگر اهميت نعمتى است كه انسان به ديگرى داده است،
و از اين‌جا رابطه آن با مسأله «استكثار» (طلب فزونى) روشن مى‌شود؛ چرا كه اگر انسان خدمتش را ناچيز بشمرد انتظار پاداشى ندارد، چه رسد به اين كه فزونى بطلبد، و به اين ترتيب، منت گذاردن هميشه سرچشمه «استكثار» است، عملى كه ارزش نعمت را به كلّى از بين مى‌برد.
(وَ لا تَمْنُنْ تَسْتَكْثِرُ) (و منّت مگذار و عملت را بزرگ مشمار.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: معناى آيه مورد بحث اين است كه وقتى اين اوامر را امتثال كردى، يعنى قوم خود را انذار و
پروردگار خود را تكبير، و جامه‌ات را تطهير كردى، و از پليديها دورى نمودى، بر كسى منت مگذار، در حالى كه اطاعت خود را بزرگ و بسيار ببينى، و نسبت به آن عجب بورزى، (براى اينكه تو بنده‌اى هستى كه از خودت مالک چيزى نيستى، آنچه دارى خدا به تو داده، و تو را بر آن توانا كرده، و آنچه دارى مالكش خداى تعالى است، و او خودش بر آنچه تو را بر آن قدرت داده قادر است).
مفسرين در معنا و تفسير آيه وجوهى ديگر ذكر كرده‌اند كه با سياق آن طور كه بايد سازگار نيست، مثلا گفته‌اند:
معنايش اين است كه آنچه مى‌دهى به اين منظور مده كه بيشتر از آن را به تو بدهند. و يا گفته‌اند: نعمت نبوت و قرآنى را كه خدا به تو داده بر مردم منت مگذار، تا با منت نهادن اجر بيشترى از آنان بگيرى. و :يا گفته‌اند: ابلاغ رسالت را بر امت خود منت منه. و يا گفته‌اند: به خيال اينكه طاعاتت بسيار است و به اين بهانه، در انجام وظيفه سست مشو. و يا گفته‌اند: وقتى به مردم چيزى عطا مى‌كنى نه بر آنان منت بگذار و نه عطيه خود را بسيار بدان. و يا گفته‌اند: وقتى عطايى مى‌كنى به خاطر پروردگارت بكن، و صبر كن تا پاداش دهنده‌ات او باشد. و يا گفته‌اند: اين آيه از ربا خوارى نهى كرده، مى‌فرمايد: اگر به كسى قرضى مى‌دهى براى اين مده كه بيشتر از آن را مطالبه كنى.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، بر گرفته از مقاله «لاتَمْنُنْ»، ص۴۷۶.
