• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

اباحه

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



اباحه به معنی مباح کردن است.




اباحه، مباح کردن چیزی از طرف کسی است که صلاحیت آن را داشته باشد و مراد از مباح شرعی- به عنوان یکی از احکام پنجگانه- عملی است که فعل و ترک آن از نظر شارع یکسان باشد و مدح و ذمّی در هیچکدام نباشد.



مباح کردن، حق شارع مقدّس، عقل، مالک و کسی است که در حکم مالک است- مانند ولی، وصی و وکیل- که به ترتیب، اباحه شرعیه، عقلیه و مالکیه نامیده می‌شود.



اسباب اباحه چند چیز است:
۱. اذن شارع مانند اذن به حیازت مباحات عمومی ( مباحات اصلی).
۲. اضطرار.
۳. اسباب تملیک مانند هبه، اجاره و عاریه.
۴. اذن مالک.



آنچه بر اباحه دلالت می‌کند یا قول است، همچون واژه اباحه و مشتقات آن و واژگان و جمله‌هایی که معنای اباحه می‌دهد مانند نفی حرمت و یا استثنای حرمت نسبت به چیزی یا فعل معصوم علیه السّلام، بر این اساس که او حتی برای بیان جواز عمل، مرتکب مکروه نمی‌شود و یا تقریر معصوم علیه السّلام همراه با قرینه بر اباحه؛ زیرا تقریر بدون قرینه، تنها بر عدم حرمت دلالت می‌کند که اعم از اباحه به معنای خاص است.



اباحه به اعتبار عوض، یا مجّانی است مانند انواع اباحه شرعی، و یا معوّضه مانند اباحه چیزی به شرط‌ اباحه یا تملیک چیز دیگر در مقابل آن ( اباحه معوضه).
اباحه همچنین به اعتبار متعلّق آن، به اباحه تملک، مانند اذن شارع به تملّک مباحات عمومی (حیازت) و اباحه تصرف مانند اذن شارع به تصرف در منافع عمومی مانند مساجد و موقوفه‌های عام، و نیز به اباحه عین مانند هبه ، اباحه منفعت مانند اجاره و اباحه انتفاع مانند عاریه تقسیم می‌گردد.
[۱] الموسوعة الفقهیة المیسّرة ۱/ ۴۳۱- ۴۴۹



 
۱. الموسوعة الفقهیة المیسّرة ۱/ ۴۳۱- ۴۴۹




فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۱، ص۲۱۸    



جعبه ابزار