مرآت الأفراد (کتاب)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
«مرآة الافراد»، به
زبان فارسی ، اثری عرفانی است که توسط پیر جمال الدین اردستانی، عارف
قرن نهم هجری، به رشته ی تحریر درآمده است.
کتاب، مشتمل بر ۱۶۵ رساله است.
مؤلف، در این اثر، به تاویل بسیاری از
آیات قرآنی و
احادیث نبوی و چند
حدیث قدسی می‌پردازد؛ مثلا در تاویل آیه نور می‌گوید:
«این سماوات و ارض که تو می‌بینی عالم تمثل است و نور ذات الله، پرتوی بر این آسمان‌ها و
زمین انداخته است. تو معنی الله از مشکات بطلب. از نور مصباح؛ یعنی نور السموات و الارض، در ولایت حضرت سید کائنات موجود و از
آسمان رسالت به زمین ولایت متصل است، مانند چراغ در چراغ دانی که صاف باشد و نور آن چراغ در غایت حرارت و لطافت بی تحریک غیری روشنایی دهد؛ یعنی عقل محمدی صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم لطیف است و
وحی الهی در او پیداست و بر روی حکمت و
حکومت و استغناء بر زمینیان تشریف می‌نماید؛ یعنی قاردست که بنماید آفتاب جمال «الله نور السموات» بر ارض، چنان که اکثر اهل زمین آن نور نبینند، چنان که چراغ در چراغ دانی کثیف باشد و پرده‌ای بر روی آن انداخته و بر بعضی چنان نماید که
ستاره در شب تاریک.»
پیرجمال، نسبت به
پیامبر اکرم و
حضرت علی علیه‌السّلام احترام کامل دارد و از آنان به بزرگی یاد می‌کند و در میان عارفان، بیشتر، به مولانا علاقه مند است و اندیشه عرفانی وی را به عنوان والاترین اندیشه عرفانی در میان عرفا می‌داند. وی، در رساله هیجدهم بیان می‌کند که بعد از
قرآن و
احادیث نبوی ، هیچ کتابی بهتر از
مثنوی مولوی نمی‌باشد و حدیقه سنایی و فصوص
محی الدین عربی ، در یک ورق مثنوی مولوی است.
وی، کلمات بزرگان
صوفیه از قبیل محی الدین عربی،
عبد القادر گیلانی ،
روزبهان بقلی ، شیخ
شهاب الدین سهرودی و عده‌ای دیگر را نیز نقل و تاویل می‌کند.
او، در رساله‌ی ۲۲ و ۱۶۵، مکاشفات خود را بیان می‌کند که در یکی از آنها، به حضور پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم مشرف می‌شود و در دیگری، گروه‌هایی از
فرشتگان و سپس پیامبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را مشاهده می‌نماید.
وی، هم چنین توصیه‌هایی اخلاقی و عرفانی را ارائه می‌دهد که در اینجا به مهمترین آنها اشاره می‌شود:
هر کسی که حسن
شریعت محمد صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را نگه ندارد، بی عزت می‌شود و هر کس حسن
طریقت آن حضرت را ملاحظه نکند، غنی نمی‌گردد و هر که حقیقت آن حبیب را نگه ندارد،
قدرت حق پیدا نمی‌کند.
مشغول شدن به دنیا، لهو است و به
آخرت ، تجارت.
کسی را که دوست می‌دارید، هرگز به وی زر و تجمل بسیار ندهید.
دنیا را به سبب آنکه حجاب راه است، باید دشمن داشت و هر کسی
دنیا را اسیر گرداند، دشمن خدای متعال را اسیر کرده است.
یک ساعت به دوست مشغول بودن، بهتر از عمری با خلایق به سر بردن است.
اگر می‌خواهی که قدم در راهی نهی که عاقبت پشیمان نشوی، در همه حال وسط نگه دار تا درمانده نشوی و حق پرست باش، نه طاعت پرست.
پیرجمال، به طور مبهم به برخی از وقایع تاریخی و اوضاع اجتماعی
زمان خود اشاره کرده است. وی، در رساله ۸۳ و ۱۰۴، دستور العمل‌هایی را به مریدان خود داده است.
نرم افزار عرفان۳، مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی.
