• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

مسلمانان و بازار (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


خداوند رها کردن خطبه‌های نماز جمعه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و شتافتن برخی مسلمانان به سوی بازار را در قرآن سرزنش می کند.


سرزنش خداوند از رها کردن خطبه‌های نماز جمعه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و شتافتن برخی مسلمانان به سوی بازار در قرآن چنین بیان شده است: «واذا راوا تجـرة او لهوا انفضوا الیها وترکوک قائما...» هنگامی که تجارت یا سرگرمی و لهوی را ببینند پراکنده می‌شوند و به سوی آن می‌روند، و تو را ایستاده به حال خود رها می‌کنند... .
[۱] جمعه/سوره۶۲، آیه۱۱.    


۱.۱ - معنای انفاض

کلمه انفضاض که مصدر انفضوا است - به طوری که راغب گفته
[۲] مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۳۸۱.    
- به معنای شکسته شدن چیزی، و متلاشی شدن اجزای آن است، و در مورد آیه استعاره شده برای متفرق شدن مردم از محل نماز.

۱.۲ - خیر دائمی و حقیقی

و معنای جمله این است که : به ایشان بگو آنچه نزد خدا است از لهو و تجارت بهتر است، برای اینکه ثواب خدای تعالی خیر حقیقی و دائمی، و بدون انقطاع است، و اما آنچه در لهو و تجارت اگر خیر باشد خیری خیالی و غیر دائمی و باطل است. و علاوه بر این، چه بسا خشم خدا را در پی داشته باشد، همچنان که لهو همیشه خشم خدای تعالی را در پی دارد.
[۳] ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۴۶۲.    


۱.۳ - بهترین روزی دهندگان

در آیه مورد بحث کسانی که پیغمبر اکرم صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را به هنگام نماز جمعه رها کردند و برای خرید از قافله تازه وارد به بازار شتافتند شدیدا مورد ملامت قرار داده (ومی فرماید) ثواب و پاداش الهی و برکاتی که از حضور در نماز جمعه و شنیدن مواعظ و اندرزهای پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم و تربیت معنوی و روحانی عائد شما می‌شود قابل مقایسه با هیچ چیز دیگر نیست، و اگر از این می‌ترسید که روزی شما بریده شود اشتباه می‌کنید، خداوند بهترین روزی دهندگان است.

۱.۴ - لهو تبلیغی

تعبیر به لهو اشاره به طبل و سایر آلات لهوی است که به هنگام ورود قافله تازه‌ای به مدینه می‌زدند که هم نوعی اخبار و اعلام بود و هم وسیله ای برای سرگرمی و تبلیغ کالا، همانگونه که در دنیای امروز نیز در فروشگاههائی که به سبک غرب است نیز نمونه آن دیده می‌شود.

۱.۵ - انصراف از نماز

تعبیر به «انفضوا»به معنی پراکنده شدن و انصراف از نماز جماعت ، و روی آوردن به کاروان است که در شأن نزول گفته شد هنگامی که کاروان دحیه وارد مدینه شد (و او هنوز اسلام را اختیار نکرده بود) با صدای طبل و سایر آلات لهو مردم را به بازار فراخواند، مردم مدینه حتی مسلمانانی که در مسجد مشغول استماع خطبه نماز جمعه پیامبر صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم بودند، به سوی او شتافتند، و تنها سیزده نفر، و به روایتی کمتر، در مسجد باقی ماندند.
ضمیر در «الیها» به تجارت بازمی گردد، یعنی به سوی مال التجارة شتافتند، این به خاطر آن است که لهو، هدف اصلی آنها نبود، بلکه مقدمه‌ای بود برای اعلام ورود کاروان و یا سرگرمی و تبلیغ کالا در کنار آن.
[۴] تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۱۲۸.    
[۵] تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۹۳.    
[۶] مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۱۱.    
[۷] نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۳۲۹.    
[۸] الدر المنثور، سیوطی، ج۸، ص۱۶۵.    


۱. ↑ جمعه/سوره۶۲، آیه۱۱.    
۲. ↑ مفردات، راغب اصفهانی، ج۱، ص۳۸۱.    
۳. ↑ ترجمه تفسیر المیزان، علامه طباطبائی، ج۱۹، ص۴۶۲.    
۴. ↑ تفسیر نمونه، مکارم شیرازی، ج۲۴، ص۱۲۸.    
۵. ↑ تفسیر صافی، فیض کاشانی، ج۷، ص۱۹۳.    
۶. ↑ مجمع البیان، شیخ طبرسی، ج۱۰، ص۱۱.    
۷. ↑ نور الثقلین، شیخ حویزی، ج۵، ص۳۲۹.    
۸. ↑ الدر المنثور، سیوطی، ج۸، ص۱۶۵.    


فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «مسلمانان و بازار».    



جعبه ابزار