• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

معارضه‌

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



معارضه، اقامه دلیل بر خلاف ادعای مستدل، بعد از اقامه دلیل توسط مستدل می باشد.



معارضه، از مبطلات علت در قیاس بوده و به این معنا است که معترض، دلیل مستدل را بر مدعا و مطلوب او بپذیرد و بعد از آن، دلیل دیگری اقامه نماید که خلاف ادعای مستدل را اثبات کند.

۱.۱ - مثال

مانند این که مستدل بگوید: غَسل (شستن صورت و دست‌ها) در وضو رکن است، و مستحب است سه مرتبه انجام گیرد و آن گاه مسح را نیز به عنوان این که رکن وضو است با غَسل قیاس نموده و حکم کند که مستحب است سه بار انجام گیرد.
اما معترض در جواب به او بگوید: مسح سر و پا ، مسح است و در مسح بودن مانند مسح از روی کفش است و مسح از روی کفش مستحب نیست سه بار انجام گیرد.


نکته:
میان قلب و معارضه دو تفاوت است:
۱. در قلب، معترض خلاف حکم مستدل را با همان اصل و همان علتی که به کار برده است، اثبات می‌نماید؛ برخلاف معارضه، که در آن اصل و علت در قیاس معترض با اصل و علت در قیاس مستدل تفاوت دارد؛
۲. در قلب صحیح نیست که مستدل به قالب (معترض) اعتراض کند، زیرا لازمه آن، اعتراض به اصل و علت قیاس خود او است، اما در معارضه، مستدل می‌تواند به دلیل معترض هر گونه اعتراضی هم چون منع، معارضه و غیره بنماید.
[۱] زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج۱، ص۶۹۶.
[۲] زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۴، ص۱۴۲.
[۳] عبدالبر، محمد زکی، تقنین اصول الفقه، ص۸۵.
[۴] جرجانی، محمد بن علی، کتاب التعریفات، ص۹۶.



۱. زحیلی، وهبه، اصول الفقه الاسلامی، ج۱، ص۶۹۶.
۲. زهیرالمالکی، محمد ابوالنور، اصول الفقه، ج۴، ص۱۴۲.
۳. عبدالبر، محمد زکی، تقنین اصول الفقه، ص۸۵.
۴. جرجانی، محمد بن علی، کتاب التعریفات، ص۹۶.
۵. آمدی، علی بن محمد، الاحکام فی اصول الاحکام، ج۲، ص۳۴۲.    



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوین توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی، برگرفته از مقاله «معارضه».



جعبه ابزار