معانی افعال

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

معانی افعال به بحث از ماهیت معانی افعال و ترکیب آنها از ماده و هیئت اطلاق می‌شود.

---

فعل، مرکب از ماده و هیئت است، که ماده دارای معنای اسمی و هیئت دارای معنای حرفی است؛ برای مثال، در جمله «تشتعل النار» ماده فعل (اشتعال) معنای اسمی، و هیئت فعل (تشتعل) معنای نسبی و ربطی دارد که از مصادیق معنای حرفی به حساب می‌آید.
ربطی که هیئت فعل بر آن دلالت می‌کند، ربط میان مدلول ماده (اشتعال) و مدلول دیگر کلام همانند فاعل (النار) است؛ بنابراین، معنای فعل، از معنای اسمی و معنای حرفی ترکیب می‌یابد. و این مطلب، درستی این سخن را که: «معانی الفاظ یا به صورت اسم و یا به صورت حرف است» تایید می‌کند.

---

برخی هم چون مرحوم « نایینی » معتقدند هیئت فعل، بر نسبت تامه دلالت می‌کند، که عبارت است از نسبت تحققی میان حدث و فاعل، اما برخی دیگر مانند « شهید صدر » آن را نسبت ناقصه دانسته و نسبت تامه را مربوط به جمله می‌دانند نه فعل.

---

برخی از اصولیون دلالت فعل را بر زمان به وضع می‌دانند، اما بعضی مانند مرحوم «نایینی» دلالت فعل را بر زمان، لازمه عقلی تحقق و صدور حدث از فاعل می‌دانند نه جزء مدلول فعل.

---