معروف و مُنکَر (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَعْروف و مُنکَر:
(وَ يَأْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ) مَعْروف و مُنکَر: واژه «معروف» در لغت به معنى «شناخته شده» (از مادّه عرف)
و «منكر» به معنى «ناشناس» (از انكار)
و به اين ترتيب كارهاى نيک و حق، امورى شناخته شده و كارهاى زشت و ناپسند و باطل، امورى ناشناس معرفى شده‌اند، چه اين كه فطرت پاک انسانى با دسته اوّل آشنا و با دوم ناآشناست و به تعبير ديگر اوّلى هماهنگ با فطرت انسانى است و دومى ناهماهنگ.
به موردی از کاربرد
مَعْروف و مُنکَر در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ لْتَكُن مِّنكُمْ أُمَّةٌ يَدْعونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنكَرِ وَ أوْلَئِکَ هُمُ الْمُفْلِحونَ ) (و براى رسيدن به وحدت بايد از ميان شما، جمعى دعوت به نيكى و امر به معروف و نهى از منكر كنند و رستگاران آن‌ها هستند.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
اين همان دعوت به فراگيرى و تشخيص معروف از منكر و امر به معروف و نهى از منكر است و اين همان است كه خداى تعالى در اين آيه شريفه خاطرنشان ساخته و مى‌فرمايد:
(يَدْعونَ إِلَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرونَ بِالْمَعْروفِ وَ يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ) و از اينجا روشن مى‌شود كه چرا از خير و شر تعبير به معروف و منكر نمود. چون زمينه گفتار و مضمون آيه قبلى بود كه، مى‌فرمود: همگى به حبل اللَّه چنگ بزنيد و متفرق نشويد ... و معلوم است كه چنين مجمع كه همه افرادش چنگ به حبل اللَّه دارند، معروف در آن خير و منكر در آن شر است و ممكن نيست به عكس اين باشد و به فرض هم كه اين نكته در نظر نبوده باشد، قطعا وجه اينكه خير و شر را معروف و منكر خوانده، اين است كه به حسب نظر دين، خير معروف و شر منكر است، نه به حسب عمل خارجى.
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «مَعْروف و مُنکَر»، ج۳، ص۱۵۵.
