مَلَکُوت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مَلَكُوت:(مَلَكُوتَ السَّمَاواتِ) منظور از
«ملكوت» در اينجا حكومت مطلقه
خداوند بر سراسر عالم هستى است.
«مَلَكُوت» از ريشه «
ملك» (بر وزن حكم) به معناى «حكومت و مالكيت» است
و اضافه «واو» و «ت» به آن براى تأكيد و مبالغه مى‌باشد، مفهوم آيه چنين مى‌شود:
حاكميت و مالكيت بى قيد و شرط همه چيز، به دست قدرت خدا است، و چنين خداوندى از هر گونه عجز و ناتوانى، منزّه و مبرّا است، و در اين صورت، احياء مردگان، و پوشيدن لباس حيات بر استخوان‌هاى پوسيده، و خاک‌هاى پراكنده، مشكلى براى او ايجاد نخواهد كرد، چون چنين است، به طور يقين همه شما به سوى او باز مى‌گرديد، و
معاد حق است.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با
مَلَكُوت:
(وَ كَذلِكَ نُرِي إِبْراهِيمَ مَلَكُوتَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ لِيَكُونَ مِنَ الْمُوقِنِينَ) (و اين گونه، ملكوت آسمانها و زمين و حاكميت مطلق
خداوند بر آنها را به
ابراهيم نشان داديم؛ تا به آن استدلال كند؛ و اهل يقين گردد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ملكوت مانند ملک مصدر و به معناى قدرت بر تصرف است، مانند
طاغوت و جبروت . چيزى كه هست اين قسم مصدر با ساير مصادر (ملک، طغيان، جبران و ...) اين فرق را دارد كه اين هيات تاكيد در معنا را نيز مى‌رساند. كلمه مزبور در قرآن نيز به همان معناى لغوى خود استعمال شده، و معناى جداگانه‌اى ندارد. ليكن مصداق آن در قرآن، غير از ساير مصاديق عرفى است، چون ملک و ملكوت كه يک نوع سلطنت است.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(أَ وَ لَمْ يَنْظُرُوا فِي مَلَكُوتِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ ما خَلَقَ اللَّهُ مِنْ شَيْ‌ءٍ وَ أَنْ عَسَى أَن يَكُونَ قَدِ اقْتَرَبَ أَجَلُهُمْ فَبِأَيِّ حَدِيثٍ بَعْدَهُ يُؤْمِنُونَ ) (آيا در ملكوت آسمانها و زمين و حاكميت مطلق خداوند بر آنها، و آن چه خدا آفريده است، از روى دقّت و عبرت نظر نيفكندند؟! و آيا در اين نيز انديشه نكردند كه شايد پايان زندگى آنها نزديک شده باشد؟! اگر به‌اين كتاب آسمانى روشن
ايمان نياورند، بعد از آن به كدام سخن ايمان خواهند آورد؟)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: ملکوت عبارت است از باطن و آن طرف هر چيز كه به سوى
پروردگار متعال است، و نظر كردن به اين طرف با يقين ملازم است،
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ هُوَ يُجِيرُ وَ لَا يُجَارُ عَلَيْهِ إِن كُنتُمْ تَعْلَمُونَ) (بگو: «اگر مى‌دانيد، چه كسى حاكميت همه موجودات را در دست دارد، و به بى‌پناهان پناه مى‌دهد، و نياز به پناه دادن ندارد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: بودن ملكوت هر چيز به دست خدا كنايه استعارى است از اين‌كه ايجاد هر موجودى كه بتوان كلمه شى‌ء- چيز را بر آن اطلاق نمود مختص به خداى تعالى است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
(فَسُبْحانَ الَّذِي بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْ‌ءٍ وَ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ) (پس منزّه است خداوندى كه مالكيّت همه چيز در دست اوست؛ و به سوى او بازگردانده مى‌شويد.)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه ملكوت مبالغه در معناى ملک است، مانند كلمه رحموت و كلمه رهبوت كه مبالغه در معناى رحمت و وحشت‌اند. با انضمام اين آيه به ما قبلش اين معنا به دست مى‌آيد كه: مراد از ملكوت آن جهت از هر چيزى است كه رو به خداست، چون هر موجودى دو جهت دارد، يكى رو به خدا، و يكى ديگر رو به خلق. ملكوت هر چيز آن جهتى است كه رو به خدا است، و ملک آن سمت رو به خلق است ممكن هم هست بگوييم: ملكوت به معناى هر دو جهت هر موجود است.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مكارم شيرازى، ناصر، لغات در تفسير نمونه، بر گرفته از مقاله «مَلَكُوت»، ص۵۵۲.
