مُخْبِتِین (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
مُخْبِتِين: (وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتينَ) «مُخْبِتِين» از مادّه
«اخبات» از ريشه
«خبت» (بر وزن ثبت) گرفته شده كه به معناى زمين صاف و وسيع است كه
انسان به راحتى در آن گام بر مى‌دارد، بعداً اين ماده به معناى اطمينان و خضوع آمده؛ چرا كه راه رفتن در چنين زمينى توأم با اطمينان است و زير پاى راهروان خاضع و تسليم!
«مخبتين» به معناى متواضعان است كه
خداوند آنها را به عنوان كسانى كه به هنگام ياد خدا، دل‌هايشان ترسان مى‌شود و در برابر مصائب، صابر و شكيبا و برپادارنده
نماز، و
انفاق كننده از همه مواهب هستند، تفسير مى‌نمايد.
ترجمه و تفاسیر آیات مرتبط با مُخْبِتِين:
(وَ لِكُلِّ أُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنسَكًا لِيَذْكُرُوا اسْمَ اللَّهِ عَلَى مَا رَزَقَهُم مِّن بَهِيمَةِ الْأَنْعَامِ فَإِلَهُكُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَلَهُ أَسْلِمُوا وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ) (براى هر امّتى قربانگاهى قرار داديم، تا نام خدا را به هنگام قربانى بر چهارپايانى كه به آنان روزى داده‌ايم ببرند، و خداى شما معبود واحدى است؛ تنها در برابر فرمان او تسليم باشيد. و افراد مطيع و متواضع را بشارت ده.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
وَ بَشِّرِ الْمُخْبِتِينَ در اين جمله اشاره‌اى است به اين‌كه هر كه براى خدا در حج خود اسلام و اخلاص داشته باشد او از مخبتين است، و آن وقت خود قرآن كريم مخبتين را چنين تفسير فرموده:
(الَّذِينَ إِذا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَ الصَّابِرِينَ عَلى ما أَصابَهُمْ وَ الْمُقِيمِي الصَّلاةِ وَ مِمَّا رَزَقْناهُمْ يُنْفِقُونَ) و انطباق اين چند صفتى كه در
آيه شريفه در تفسير اخبات آمده با كسى كه حج خانه خدا را با
اسلام و تسليم به جا مى‌آورد، روشن است چون صفات مذكور عبارت است از: ترس از خدا، صبر، به پا داشتن نماز و انفاق كه همه‌اش در حج هست.
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
(الَّذِينَ إِن مَّكَّنَّاهُمْ فِي الْأَرْضِ أَقَامُوا الصَّلَاةَ وَ آتَوُا الزَّكَاةَ وَ أَمَرُوا بِالْمَعْرُوفِ وَ نَهَوْا عَنِ الْمُنكَرِ وَ لِلَّهِ عَاقِبَةُ الْأُمُورِ) (همان كسانى كه هرگاه در زمين به آنها قدرت ببخشيم،
نماز را برپا مى‌دارند، و
زكات مى‌دهند، و
امر به معروف و
نهى از منكر مى‌كنند، و پايان همه كارها از آنِ خداست!)
علامه طباطبایی در تفسیر المیزان می‌فرماید: اين آيه توصيف ديگرى است از مؤمنين كه در اول آيات نامشان را برد البته اين توصيف، توصيف مجموع است از جهت مجموعيت و به عبارت ساده‌تر: توصيف نوع مؤمنين است و كار به فرد فرد آنان ندارد چون ممكن است فردى از آنان واجد اين اوصاف نباشد. مراد از تمكين آنان در زمين اين است كه ايشان را در زمين نيرومند كند، به طورى كه هر كارى را كه بخواهند بتوانند انجام دهند، و هيچ مانعى يا مزاحمى نتواند سد راه آنان شود.
در توصيف آنان مى‌فرمايد: يكى از صفات ايشان اين است كه اگر در زمين تمكنى پيدا كنند و در اختيار هر قسم زندگى كه بخواهند حريتى داده شوند، در ميان همه انواع و انحاء زندگى يك زندگى صالح را اختيار مى‌كنند و جامعه‌اى صالح به وجود مى‌آورند كه در آن جامعه نماز به پا داشته، و زكات داده مى‌شود، امر به معروف و نهى از منكر انجام مى‌گيرد.
و اگر از ميان همه جهات عبادى، نماز و از ميان همه جهات مالى، زكات را نام برد، بدين جهت است كه اين دو در باب خود (عبادات) عمده هستند.
(دیدگاه شیخ طبرسی در مجمع البیان:
)
•
مكارم شيرازى، ناصر، لغات در تفسير نمونه، بر گرفته از مقاله «مُخْبِتِين»، ص۵۱۲.
