«نسخ به بدل» نسخ یک حکم ، و جایگزین شدن حکمی دیگر به جای آن است؛ مانند آیه ۱۰۹ سوره بقره که در آن خدای متعالی مسلمانان را از قتال با کفار بازداشت و آن‌ها را به عفو و گذشت تشویق کرد و فرمود: (... فَاعْفُواْ وَاصْفَحُواْ حَتَّی یَاْتِیَ اللّهُ بِاَمْرِهِ...) و سپس این نهی را با دستور به جهادنسخ کرد و فرمود: (اُذِنَ لِلَّذِینَ یُقَاتَلُونَ بِاَنَّهُمْ ظُلِمُوا...) .
