• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

نسخ قرآن

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف



نسخ قرآن، پایان زمان اعتبار حکم شرعی بعضی از آیات قرآنی را می‌گویند.



مسئله نسخ در آیات قرآن ، یکی از مباحث علوم قرآنی است. «نسخ» عبارت است از به سر آمدن زمان اعتبار حکمی که بنا به مصلحت ، به صورت دائم تشریع شده، اما در اصل، موقت است.


مسئله شناخت ناسخ و منسوخ قرآن و متوقف بودن تفسیر قرآن بر آن، از محورهایی است که به صورت جدی مورد توجه اهل بیت علیه‌السّلام بوده است. عبدالرحمان سلمی روایت کرده است که علی علیه‌السّلام به یکی از قضات برخورد و از او پرسید: آیا ناسخ را از منسوخ می‌شناسی؟ وی گفت: خیر. علی علیه‌السّلام به او فرمود: خود و دیگران را به هلاکت انداخته‌ای!


از این رو علاوه بر بحث از این موضوع در کتاب‌های تفسیر، تالیفات مستقلی نیز در این زمینه ارائه شده است. نخستین کسی که درباره نسخ، کتاب نوشت، ابومحمد عبدالله بن عبدالرحمان اَصمّ مسمعی ، از اصحاب امام صادق علیه‌السّلام و سپس عده‌ای از اصحاب امام رضا علیه‌السّلام بودند. در میان اهل سنّت افراد بسیاری چون قتادة بن دعامه ، ابوداوود سجستانی ، ابوجعفر نحاس و ابن جوزی در این زمینه تالیف دارند.


مباحث مهمی چون: تعریف نسخ ، انواع نسخ ، ادله جواز و وقوع نسخ ، شبهات نسخ ، تفاوت نسخ و بداء و تخصیص ، و حکمت نسخ ، در ذیل مبحث نسخ بررسی می‌شود.
[۳] معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۶۳.
[۴] نورسی، سعید، ۱۲۹۳ - ۱۳۷۹ق، المعجزات القرآنیة، ص۶۹.



۱. زرکشی، محمد بن بهادر، ۷۴۵ - ۷۹۴ق، البرهان فی علوم القرآن (باحاشیه)، ج۲، ص (۲۸-۴۴).    
۲. سیوطی، عبد الرحمان بن ابی بکر، ۸۴۹ - ۹۱۱ق، الاتقان فی علوم القرآن، ج۳، ص۶۶.    
۳. معرفت، محمد هادی، ۱۳۰۹ -۱۳۸۵، التمهید فی علوم القرآن، ج۱، ص۲۶۳.
۴. نورسی، سعید، ۱۲۹۳ - ۱۳۷۹ق، المعجزات القرآنیة، ص۶۹.
۵. صالح، صبحی، ۱۹۲۶ -، مباحث فی علوم القرآن، ص۲۵۹.    



علوم قرآنی، برگرفته از مقاله «نسخ قرآن».    
نیز ر. ک: حکمت نسخ قرآن .



جعبه ابزار