ولایت (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
ولایت:
(هُنَالِكَ الْوَلَايَةُ) ولایت: به معنى «سرپرستى و حاكميت» است. در حديث معروفى كه از
امام باقر (علیه‌السلام) نقل شده هنگامى‌كه از اركان اصلى اسلام به ميان مى‌آورد «ولايت» (رهبرى) را پنجمين و مهمترين ركن معرفى مى‌كند، در حالى كه نماز كه معرف پيوند خلق با خالق است و روزه كه رمز مبارزه با شهوات است و زكات كه پيوند خلق با خلق است و حج كه جنبه‌هاى اجتماعى اسلام را بيان مى‌كند چهار ركن اصلى ديگر.
سپس امام (علیه‌السلام) اضافه مى‌كند: «هيچ‌چيز به اندازه ولايت و رهبرى اهميّت ندارد» (چرا كه اجراى اصول ديگر در سايه آن خواهد بود.)
خداوند براى هر عصر و زمانى رهبرى براى نجات و
هدایت انسان‌ها قرار داده، چرا كه حكمت او ايجاب مى‌كند فرمان سعادت، بدون ضامن اجرا نباشد، امّا مهمّ اين است كه مردم رهبرشان را بشناسند و در دام رهبران گمراه و فاسد و مفسد گرفتار نشوند كه نجات از چنگالشان دشوار است.
به موردی از کاربرد تابعین در
قرآن، اشاره می‌شود:
(هُنَالِكَ الْوَلَايَةُ لِلَّهِ الْحَقِّ هُوَ خَيْرٌ ثَوَابًا وَ خَيْرٌ عُقْبًا) (در آن جا ثابت شد كه ولايت و قدرت از آن
خداوند بر
حق است. اوست كه برترين ثواب و بهترين فرجام را براى مطيعان دارد.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: قرائت مشهور كلمه الولاية را با فتح واو قرائت كرده و بعضى آن را به كسره خوانده‌اند. از حيث معنا تفاوتى ندارد. بعضى گفته‌اند: تفاوت دارد زيرا ولايت به فتحه واو به معناى نصرت و به كسره آن به معناى سلطنت و قدرت است، ولى سخن وى ثابت نشده.
كلمه حق را بايد به كسره خواند تا صفت اللَّه باشد. و كلمه ثواب به معناى مطلق اثر و نتيجه است، چه نيک و چه بد چه كيفر و چه پاداش و ليكن استعمالش در اجر نيک غلبه دارد. و كلمه عقب به ضمه عين و سكون قاف و همچنين عقب به دو ضمه به معناى سرانجام و عاقبت است.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «ولایت»، ج۴، ص۷۴۱.
