وَسِع (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
وَسِع:
(وَسِعَ كُرْسِيُّهُ) وَسِع: از ماده
«سعة» به معنى «فراخى و گنجايش و توانگرى» است، يعنى چيزى كه بتواند از لحاظ ظرفيت، جسم ديگرى را در خود جاى دهد و آن را بپذيرد و بر آن احاطه يابد و به استعاره در بى‌نيازى استعمال شده است و به همين معنى به خداى تعالى نسبت داده مى‌شود و جمله:
(وَسِعَ كُرْسِيُّهُ اَلسَّمٰاوٰاتِ وَ اَلْأَرْضَ)
مى‌تواند هم اشاره به نفوذ حكومت مطلقه
پروردگار در
آسمان‌ها و
زمین باشد و هم نفوذ علمى او و هم جهانى وسيع‌تر از اين جهان كه آسمان و زمين را دربر گرفته است و در هر صورت اين جمله، جمله‌هاى ماقبل آيه را كه درباره وسعت
علم پروردگار بود تكميل مى‌كند و نتيجه اين مى‌شود كه: تخت حكومت و قدرت پروردگار، همه آسمان‌ها و زمين را فراگرفته و كرسى علم و دانش او به همه اين عوالم احاطه دارد و چيزى از قلمرو حكومت و نفوذ علمى او بيرون نيست.
به موردی از کاربرد
وَسِع در
قرآن، اشاره می‌شود:
(اللّهُ لاَ إِلَهَ إِلاَّ هُوَ الْحَيُّ الْقَيُّومُ لاَ تَأْخُذُهُ سِنَةٌ وَ لاَ نَوْمٌ لَّهُ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِي الأَرْضِ مَن ذَا الَّذِي يَشْفَعُ عِنْدَهُ إِلاَّ بِإِذْنِهِ يَعْلَمُ مَا بَيْنَ أَيْدِيهِمْ وَ مَا خَلْفَهُمْ وَ لاَ يُحِيطُونَ بِشَيْءٍ مِّنْ عِلْمِهِ إِلاَّ بِمَا شَاء وَسِعَ كُرْسِيُّهُ السَّمَاوَاتِ وَ الأَرْضَ وَ لاَ يَؤُودُهُ حِفْظُهُمَا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ) (هيچ معبودى جز
خداوندِ يگانه زنده و پاينده نيست، خداوندى كه قائم به ذات خويش است و موجودات ديگر، قائم به او. هيچ گاه خواب سبک و سنگينى او را فرا نمى‌گيرد و لحظه‌اى از تدبير جهان هستى، غافل نمى‌ماند؛ آنچه در آسمان‌ها و آنچه در زمين است، از آن اوست. كيست كه در نزد او، جز به فرمانش شفاعت كند؟! آينده و گذشته بندگان را مى‌داند و كسى از علم او آگاه نمى‌گردد؛ جز به مقدارى كه او بخواهد. اوست كه به همه چيز آگاه است و علم و دانش محدود ديگران، پرتوى از علمِ بى‌پايان و نامحدود اوست. تخت حكومت او، آسمان‌ها و زمين را دربرگرفته و نگاهدارى آن دو (آسمان و زمين)، او را خسته نمى‌كند. و اوست بلند مرتبه و با عظمت.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: كلمه كرسى (از ماده كاف- راء- سين) گرفته شده كه به معناى به هم وصل كردن اجزاى ساختمان است و اگر تخت را كرسى خوانده‌اند به اين جهت بوده كه اجزاى آن به دست نجار (اگر چوبى باشد) و يا صنعتگر ديگر، در هم فشرده و چسبيده شده است و بسيارى از مواقع اين كلمه را كنايه از ملک و سلطنت مى‌گيرند و مى‌گويند فلانى از كرسى‌نشينان است، يعنى او منطقه نفوذى و قدرت وسيعى دارد.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «وَسِع»، ج۴، ص۶۶۳.
