پناهندگی به کعبه (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

یکی از جاهای امنی که خداوند برای انسان قرار داده و قرآن هم به آن اشاره کرده است، کعبه می‌باشد.

---

پناهندگی به خانه خدا، کعبه، سبب ایمنی از هر تعرض می‌باشد:
واذ جعلنا البیت مثابة للناس وامنا.... .
و (به خاطر بياوريد) هنگامى كه خانه كعبه را محل بازگشت و مركز امن و امان براى مردم قرار داديم‌... .
در احتمالی «مثابه» به معنای پناهگاه می‌باشد.
.. ومن دخله کان ءامنا...
.. . و هر کس داخل آن (خانه خدا) شود در امان خواهد بود... .

بعد از اشاره به مقام والای ابراهیم در آیه گذشته، به بیان عظمت خانه کعبه که به دست ابراهیم ساخته و آماده شد پرداخته، می‌فرماید: به خاطر بیاورید هنگامی را که خانه کعبه را مثابة (محل بازگشت و توجه) مردم قرار دادیم و مرکز امن و امان (و اذ جعلنا البیت مثابة للناس و امنا).
مثابة در اصل از ماده ثوب به معنی بازگشت چیزی به حالت نخستین است، و از آنجا که خانه کعبه مرکزی بوده است برای موحدان که همه سال به سوی آن رو می‌آوردند، نه تنها از نظر جسمانی که از نظر روحانی نیز بازگشت به توحید و فطرت نخستین می‌کردند، از این رو به عنوان مثابه معرفی شده، و از آنجا که خانه انسان که مرکز بازگشت همیشگی او می‌باشد محل آرامش و آسایش است، در کلمه مثابه یک نوع آرامش و آسایش خاطر، نیز افتاده است و این معنی با کلمه امنا که پشت سر آن ذکر شده تاکید می‌شود، مخصوصا کلمه للناس نشان می‌دهد که این مرکز امن و امان، پناهگاهی است عمومی برای همه جهانیان و انسان‌ها و توده‌های مردم. و این در حقیقت اجابت یکی از درخواست‌هایی است که ابراهیم از خداوند کرد.
پس حق مطلب این است که جمله: و من دخله کان آمنا، در این زمینه است که حکمی تشریعی را بیان کند، نه یک خاصیت تکوینی را. (اگر خاصیت تکوینی مسجد الحرام این بود که هر کس داخل بشود امنیت پیدا می‌کند. طاغیانی چون یزید بن معاویه نمی‌توانست مخالف و دشمن خود، عبدالله بن زبیر را در آن خانه از بین ببرد. بلکه به بلای ابرهه و لشکریانش دچار می‌شد).
چیزی که هست اینکه از این جمله (که جمله خبری است) می‌توان استفاده کرد که قبل از اسلام هم حکم امنیت این خانه تشریع شده بود. هم چنان که چه بسا این معنا از دعای ابراهیم که در دو سوره ابراهیم و بقره نقل شده، استفاده بشود، مؤید این استفاده این است که، قبل از بعثت هم عرب جاهلیت این حق را برای بیت محفوظ داشتند. معلوم می‌شود این رسم به زمان ابراهیم علیه‌السلام متصل می‌شده، و از جعلیات خود عرب جاهلیت نبوده است.

---