پناهگاه مسلمانان (قرآن)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف

---

خداوند برای مسلمانان مهاجر مکه، به هنگام ضعف و ناتوانی در برابر مشرکان مدینه را محل پناهگاه آنان قرار داد:

---

واذکروا اذ انتم قلیل مستضعفون فی الارض تخافون ان یتخطفکم الناس فـاوکم...
و به خاطر بیاورید هنگامی را که شما در روی زمین، گروهی کوچک و اندک و زبون بودید آن چنان که می‌ترسیدید مردم شما را بربایند! ولی او شما را پناه داد... .

«فآواکم» یعنی مدینه را برای شما پناهگاهی قرار داد که به آن سو بروید و مقصود از «فی الارض» سرزمین مکه است.
بار دیگر قرآن دست مسلمانان را گرفته و بگذشته تاریخشان باز میگرداند و به آنها حالی می‌کند که در چه پایه‌ای بودید و اکنون در چه مرحله‌ای قرار دارید تا درسی را که در آیات قبل به آنها آموخت به خوبی درک کنند.
می‌گوید: بخاطر بیاورید آن زمان را که شما گروهی کوچک و ناتوان بودید و در چنگال دشمنان گرفتار، و آنها می‌خواستند شما را به ضعف و ناتوانی بکشانند (و اذکروا اذ انتم قلیل مستضعفون فی الارض). آن چنان که می‌ترسیدند مشرکان و مخالفان شما را به سرعت بربایند (تخافون ان یتخطفکم الناس).
این تعبیر، تعبیر لطیفی است که نهایت ضعف و کمی نفرات مسلمانان را در آن زمان آشکار می‌سازد آن چنان که گویی همانند یک جسم کوچک در هوا معلق بودند که دشمن به آسانی می‌توانست آنها را برباید و این اشاره به وضع مسلمانان در مکه قبل از هجرت در برابر مشرکان نیرومند و یا اشاره به مسلمانان بعد از هجرت در مقابل قدرت‌های بزرگ آن روز همانند ایران و روم است. ولی خداوند شما را پناه داد (فآواکم). و با یاری خود شما را تقویت کرد (و ایدکم بنصره). و از روزی‌های پاکیزه شما را بهره‌مند ساخت (و رزقکم من الطیبات). شاید شکر نعمت او را به جا آرید (لعلکم تشکرون).
از سیاق آیه استفاده می‌شود که منظور از، آن روزی که مسلمین در زمین مستضعف بودن، روزگار ابتدای اسلام و قبل از هجرت بوده که مسلمین در مکه (در میان کفار) محصور بوده‌اند. و نیز منظور از ناس در جمله تخافون ان یتخطفکم الناس، همان مشرکین عرب و رؤسای قریش است. و مقصود از اینکه فرمود: فآواکم، این است که شما را در مدینه جای داد. و منظور از نصرت و تایید در و ایدکم بنصره، نصرتی است که خداوند در جنگ بدر از مسلمین کرد، و مقصود از رزق طیب آن غنیمت‌های جنگی است که خداوند به ایشان روزی نمود، و آن را برای آنها حلال کرد.

---