پیروزی مستضعفان (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
خداوند متعال در قرآنش می فرماید که، تعلّق
اراده الهى بر
پيروزى نهايى مستضعفان می باشد.
خداوند متعال در قرآنش می فرماید که، تعلّق
اراده الهى بر
پيروزى نهايى مستضعفان می باشد: «ونريد أن نّمنّ على الّذين استضعفوا فى الأرض ونجعلهم أئِمّة ونجعلهم الورثين»
اراده ما بر اين قرار گرفته است كه به مستضعفين
نعمت بخشيم، و آنها را پيشوايان و وارثين روي
زمين قرار دهيم .
کلمه «منّ » در اصل به معناى
ثقل و سنگینى بوده
جمله «و نرید ان نمن ...» را حال از کلمه «طائفة » گرفته و
تقدیر کلام را «یستضعف طائفة منهم»:و نحن نرید ان نمن : فرعون طایفه اى از اهل زمین را ضعیف شمرد در حالى که ما بر همانها که ضعیف شمرده شدند منت مى نهیم ... .و کلمه «نرید»
حکایت حال گذشته است ، یعنى با اینکه
مضارع است و معناى (مى خواهیم ) را مى دهد، و لیکن چون در حکایت حال گذشته استعمال شده معناى (خواستیم ) را
افاده مى کند و جمله «و نجعلهم ائمة »عطف
تفسیر است براى «نمن » و همچنین جملات دیگرى که بعد از آن پى درپى آمده ، همه
منت مذکور را تفسیر مى کنند.
و معنایش این است که: جوى که ما
حضرت موسى علیه السلام را در آن پروریدیم جو علو
فرعون در زمین و تفرقه افکنى وى در میان مردم و استضعاف
بنى اسرائیل بود، استضعافى که به کلى نابودشان مى کرد، در حالى که ما خواستیم بر همان ضعیف شدگان از هر جهت ، نعمتى ارزانى بداریم که از سنگینى آن گرانبار شوند، به این که خواستیم آنان را پیشوا کنیم ، تا دیگران به ایشان
اقتدا کنند و در نتیجه پیشرو دیگران باشند، در حالى که سالها تابع دیگران بودند، و نیز خواستیم آنان را وارث دیگران در زمین کنیم ، بعد از آنکه زمین در دست دیگران بود، و خواستیم تا در زمین مکنتشان دهیم ، به اینکه قسمتى از زمین را
ملک آنان کنیم ، تا در آن
استقرار یابند، و مالک آن باشند، بعد از آنکه در زمین هیچ جایى نداشتند، جز همان جایى که فرعون مى خواست آنان را در آنجا مستقر کند و خواستیم تا به فرعون پادشاه
مصر و
هامان وزیرش و لشکریان آن دو از همین مستضعفین ، آن سرنوشت را نشان دهیم که از آن بیمناک بودند، و آن این بود که روزى بنى اسرائیل بر ایشان چیره شوند، و ملک و سلطنت و مال و ثروت و رسم و
سنت آنان را از دستشان بگیرند.
(در این آیه اراده خداوند)به صورت یک قانون کلى و در شکل
فعل مضارع و مستمر بیان شده است ، تا تصور نشود
اختصاص به مستضعفان
بنى اسرائیل و حکومت فرعونیان داشته ، مى گوید: ما مى خواهیم چنین کنیم ... یعنى
فرعون مى خواست بنى اسرائیل را تار و مار کند و قدرت و شوکتشان را درهم بشکند، اما ما مى خواستیم آنها قوى و پیروز شوند. او مى خواست حکومت تا ابد در دست مستکبران باشد اما ما
اراده کرده بودیم که حکومت را به مستضعفان بسپاریم ! و سرانجام چنین شد. ضمنا
تعبیر به « منت »چنانکه قبلا هم گفته ایم به معنى بخشیدن مواهب و نعمتها است ، و این با منت زبانى که بازگو کردن نعمت به قصد
تحقیر طرف است و مسلما کار مذمومى است ، فرق بسیار دارد.
در این دو آیه خداوند پرده از روى اراده و
مشیت خود در مورد مستضعفان برداشته و پنج امر را در این زمینه بیان مى کند که با هم پیوند و ارتباط نزدیک دارند.
نخست اینکه ما مى خواهیم آنها را مشمول نعمتهاى خود کنیم (و نرید ان نمن ...اراده ما بر این قرار گرفته است که به مستضعفین
نعمت بخشیم). دیگر اینکه ما مى خواهیم آنها را پیشوایان نمائیم (نجعلهم ائمة... و آنها را پیشوایان ...). سوم اینکه ما مى خواهیم آنها را وارثان
حکومت جباران قرار دهیم (و نجعلهم الوارثین...وارثین روى زمین قرار دهیم ). چهارم اینکه ما حکومت
قوى و پا بر جا به آنها مى دهیم (و نمکن لهم فى الارض... حکومتشان را پابرجا سازیم ).
و بالاخره پنجم اینکه آنچه را دشمنانشان از آن
بیم داشتند و تمام نیروهاى خود را بر ضد آن
بسیج کرده بودند به آنها نشان دهیم (و نرى فرعون و هامان و جنودهما منهم ما کانوا یحذرون . و به فرعون و هامان و لشکریان آنها آنچه را
بیم داشتند از این گروه نشان دهیم ).
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «پیروزی مستضعفان».
