• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

کظم (مفردات‌نهج‌البلاغه)

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف


مقالات مرتبط: کظم (مفردات‌قرآن)، عناوین مفردات نهج البلاغه (جلد ۲).

كَظْم (به فتح کاف و سکون ظاء) از واژگان نهج البلاغه به معنای حبس و نگهدارى غيظ در سينه است.


كَظْم
[۱] قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۰۴.    
[۲] طريحی، فخرالدين، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ج۶، ص۱۵۴.    
[۳] راغب اصفهانی، حسین، المفردات دار القلم، ج۱، ص۷۱۲.    
(مثل عقل) به معنای حبس و نگهدارى غيظ در سينه است خواه به واسطه عفو باشد يا نه. طبرسى در مجمع البيان فرموده: اصل كظم بستن دهان مشک است بعد از پر شدن «فلان كظيم و مكظوم» آن گاه مى‌گويند كه از غصّه يا از خشم پر شده‌ باشد و انتقام نگيرد.
[۴] طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۳۹۰.    


حضرت علی (علیه‌السلام) در وصف متقيان فرموده: «سَهْلاً أَمْرُهُ. حَرِيزاً دِينُهُ. مَيِّتَةً شَهْوَتُهُ. مَكْظُوماً غُيْظُهُ»
[۵] السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۲، خطبه ۱۹۳.    
[۶] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۸، خطبه ۱۸۸.    
[۷] صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۵، خطبه ۱۹۳.    
«كارش آسان، دينش حفظ شده، شهوتش مرده و غضبش نگهدارى شده است.»
[۸] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۷۵، خطبه ۱۹۳.    
[۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴۹.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۰] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۶۵.    
[۱۱] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۵۷۹.    
[۱۲] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۴۶.    
[۱۳] ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۴۸.    
)
«كُظُوم»
[۱۴] السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
[۱۵] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
[۱۶] صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
مبالغه در «فرو بردن و نگهدارى خشم است.»
[۱۷] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
[۱۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
(شرح‌های خطبه:
[۱۹] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۴.    
[۲۰] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۴، ص۵۳۸.    
[۲۱] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۰۲.    
[۲۲] ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
)

كَظَمُ (مثل شرف) به معنای محل خروج نفس، جمع آن اكظام است.
حضرت علی (علیه‌السلام) چنان كه به خوارج فرمود: «وَ فَإِنَّمَا فَعَلْتُ ذلِكَ... لَعَلَّ اللهَ أَنْ يُصْلِحَ فِي هذِهِ الْهُدْنَةِ أَمْرَ هذِهِ الاُْمَّةِ وَ لاَ تُؤْخَدُ بِأَكْظَامِهَا»
[۲۳] السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۴، خطبه ۱۲۵.    
[۲۴] عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۸، خطبه ۲۲۱.    
[۲۵] صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۲، خطبه ۱۲۵.    
«مهلت را در صلح با معاويه از آن جهت برگزيدم كه شايد خداوند در اين صلح امر اين امّت را اصلاح فرمايد و مجراهاى نفس آن‌ها گرفته نشود منظور شدّت به خرج ندادن است.»
[۲۶] مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۲۷۱، خطبه ۱۲۵.    
[۲۷] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۱.    
(شرح‌های خطبه:
[۲۸] ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۵.    
[۲۹] مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۵، ص۲۸۹.    
[۳۰] هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۸۰.    
[۳۱] ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۰۳.    
)

۱. ↑ قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، ج۲، ص۹۰۴.    
۲. ↑ طريحی، فخرالدين، مجمع البحرين، ت-الحسینی، ج۶، ص۱۵۴.    
۳. ↑ راغب اصفهانی، حسین، المفردات دار القلم، ج۱، ص۷۱۲.    
۴. ↑ طبرسی، فضل بن حسن، تفسیر مجمع البیان، ج۲، ص۳۹۰.    
۵. ↑ السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۴۸۲، خطبه ۱۹۳.    
۶. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۱۸۸، خطبه ۱۸۸.    
۷. ↑ صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۳۰۵، خطبه ۱۹۳.    
۸. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۴۷۵، خطبه ۱۹۳.    
۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴۹.    
۱۰. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۶۵.    
۱۱. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۷، ص۵۷۹.    
۱۲. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۱۲، ص۱۴۶.    
۱۳. ↑ ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۱۰، ص۱۴۸.    
۱۴. ↑ السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۴۳، خطبه ۱۰۷.    
۱۵. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۲۰۸، خطبه ۱۰۶.    
۱۶. ↑ صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۱۵۷، خطبه ۱۰۸.    
۱۷. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۲۳۱، خطبه ۱۰۸.    
۱۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۷۴.    
۱۹. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۸۴.    
۲۰. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۴، ص۵۳۸.    
۲۱. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۳۰۲.    
۲۲. ↑ ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۷، ص۱۹۱.    
۲۳. ↑ السيد الشريف الرضی، نهج البلاغه، ت الحسون، ص۲۸۴، خطبه ۱۲۵.    
۲۴. ↑ عبده، محمد، نهج البلاغه - ط مطبعه الاستقامه، ص۸، خطبه ۲۲۱.    
۲۵. ↑ صبحي صالح، نهج البلاغه، ص۱۸۲، خطبه ۱۲۵.    
۲۶. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، نهج البلاغه با ترجمه فارسى روان، ص۲۷۱، خطبه ۱۲۵.    
۲۷. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۱.    
۲۸. ↑ ابن میثم بحرانی، ترجمه و شرح نهج البلاغه، ج۳، ص۲۳۵.    
۲۹. ↑ مكارم شيرازى، ناصر، پيام امام اميرالمومنين، ج۵، ص۲۸۹.    
۳۰. ↑ هاشمی خویی، حبیب الله، منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۸۰.    
۳۱. ↑ ابن ابی الحديد، شرح نهج البلاغه، ج۸، ص۱۰۳.    


• قرشی بنایی، علی‌اکبر، مفردات نهج البلاغه، برگرفته از مقاله «کظم»، ج۲، ص۹۰۴.    


رده‌های این صفحه : مفردات نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 107 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 125 نهج البلاغه | واژه شناسی واژگان خطبه 193 نهج البلاغه
جعبه ابزار