یَموج (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
یَموج:
(يَوْمَئِذٍ يَمُوجُ) یَموج: از مادّه
«موج» به فتح ميم، در اصل به معنى جنبش و چين‌خوردگى سطح آب كه بر اثر وزش باد و طوفان يا افتادن چيزى در
آب پيدا مى‌شود و در فارسى «كوهه» و يا «خيزآب» نيز گفته شده و در اصطلاح به جمعيت انبوهى كه بر اثر ازدحام در يكديگر مخلوط شده باشند به كار رفته است (ماج النّاس).
در
آیه مورد بحث تعبير به
«يموج» يا به خاطر فزونى و كثرت
انسان‌ها در صحنه قيامت است، همان‌گونه كه در تعبيرات معمولى مى‌گوييم در فلان جريان جمعيت موج مى‌زند و يا به خاطر
اضطراب و لرزه‌اى است كه به اندام انسان‌ها در آن روز مى‌افتد، گويى همچون امواج آب، پيكر آن‌ها مى‌لرزد. البته اين دو تفسير تضادى باهم ندارند، ممكن است هردو جهت موجب اين تعبير باشد.
به موردی از کاربرد یَموج در
قرآن، اشاره می‌شود:
(وَ تَرَكْنَا بَعْضَهُمْ يَوْمَئِذٍ يَمُوجُ فِي بَعْضٍ وَ نُفِخَ فِي الصُّورِ فَجَمَعْنَاهُمْ جَمْعًا) (و در آن روز كه جهان پايان مى‌گيرد، ما آنان را چنان رها مى‌كنيم كه در هم موج مى‌زنند و در
صور (شيپور) دميده مى‌شود و ما آن‌ها را كاملًا جمع مى‌كنيم.)
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: از ظاهر سياق برمى‌آيد كه ضمير جمع هم به ناس برگردد و مؤيد اين احتمال اين است كه ضمير در جمعناهم نيز به طور قطع به ناس برمى‌گردد و چون همه ضميرها يكى است پس آن نيز بايد به ناس برگردد.
در جمله
(بَعْضَهُمْ يَوْمَئِذٍ يَمُوجُ فِي بَعْضٍ) استعاره‌اى به كار رفته و مراد اين است كه: در آن روز از شدت ترس و اضطراب آن چنان آشفته مى‌شوند كه دريا در هنگام طوفان آشفته مى‌شود و مانند آب
دریا به روى هم مى‌ريزند و يكديگر را از خود مى‌رانند، در نتيجه نظم و
آرامش جاى خود را به هرج و مرج مى‌دهد و
پروردگارشان از ايشان اعراض نموده رحمتش شامل حالشان نمى‌شود و ديگر به اصلاح وضعشان عنايتى نمى‌كند.
• شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «یَموج»، ج۴، ص۳۶۰.
