آتشگیره‌های جهنم (قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
در این مقاله به بررسی آیاتی که در مورد هیزم یا مواد اشتعالزای
جهنم هست می‌پردازیم.
... واولـئک هم وقود النار• کداب ءال فرعون والذین من قبلهم...
«ثروت‌ها و فرزندان کسانی که
کافر شدند، نمی‌تواند آنان را از (
عذاب) خداوند باز دارد، (و از
کیفر، رهایی بخشد). و آنان خود، آتشگیره دوزخند. (عادت آنان در
انکار و تحریف حقایق) همچون عادت
آل فرعون و کسانی است که پیش از آنها بودند، آیات ما را
تکذیب کردند، و خداوند آنها را به (کیفر) گناهانشان گرفت، و خداوند، شدید العقاب است». («وقود» به معنای هیزم و آتشگیره است.
). («کداب آل فرعون» می‌تواند نمونه و مثالی باشد برای کافرانی که خود را بی‌نیاز از
خدا پنداشتند و آتشگیره
دوزخ شدند).
ان الذین کفروا... هم وقود النار• کداب ءال فرعون والذین من قبلهم کذبوا بـایـتنا فاخذهم الله بذنوبهم...
در آیات گذشته وضع مومنان و غیر مومنان در برابر
آیات محکم و متشابه،
آیات محکم و متشابه بیان شده بود، در ادامه این بحث از وضع دردناک کافران در
روز قیامت پرده بر می‌دارد و عواقب شوم اعمالشان را برای آنها مجسم می‌سازد، می‌فرماید: کسانی که
کافر شدند اموال و ثروت‌ها و فرزندانشان آنها را از خداوند بی‌نیاز نمی‌کند (و در برابر عذاب الهی به آنان کمک نمی‌نماید) و آنها آتشگیره دوزخند (ان الذین کفروا لن تغنی عنهم اموالهم و لا اولادهم من الله شیئا و اولئک هم وقود النار). اگر تصور می‌کنند فزونی ثروت و نفرات و فرزندان می‌تواند آنها را از عذاب الهی در این جهان یا در
آخرت حفظ کند سخت در اشتباهند.
قل اوحی الی انه استمع نفر من الجن• وانا... ومنا القـسطون... • واما القـسطون فکانوا لجهنم حطبـا.
«بگو به من
وحی شده است که جمعی از (
جن) به سخنانم
گوش فرا داده‌اند، سپس گفته‌اند: ما
قرآن عجیبی شنیده‌ایم! و اینکه گروهی از ما مسلمانان، و گروهی ظالمند، هر کس
اسلام را
اختیار کند راه راست را برگزیده. و اما ظالمان آتشگیره دوزخند!».
... فاتقوا النار التی وقودها الناس والحجارة...
«اگر این کار نکردید و هرگز نخواهید کرد از آتشی بترسید که هیزم آن بدن‌های مردم (گنهکار) و سنگ‌های است که برای کافران مهیا شده است».
(به نظر برخی مفسران، سنگ آتشگیره جهنم، سنگ کبریت است و برخی گفته‌اند: مقصود از آن سنگهایی است که با آن
بت می‌ساختند.
).
یـایها الذین ءامنوا قوا انفسکم واهلیکم نارا وقودها الناس والحجارة...
«ای کسانی که
ایمان آورده‌اید! خود و خانواده خویش را از آتشی که هیزم آن انسان‌ها و سنگ‌ها است نگاهدارید، آتشی که فرشتگانی بر آن گمارده شده که خشن و سخت‌گیرند، و هرگز مخالفت فرمان خدا نمی‌کنند و دستورات او را دقیقا اجرا می‌نمایند!».
... فاتقوا النار التی وقودها الناس والحجارة اعدت للکـفرین.
ان الذین کفروا... واولـئک هم وقود النار.
خداوند در این
آیه با تعبیرهاى مختلف به این مهم پرداخته مى‌گوید: اگر شما این کار را انجام ندادید و هرگز انجام نخواهید داد از آتشى بترسید که هیزم آن بدن‌هاى مردم بى‌ایمان، و همچنین سنگ‌ها است! (فان لم تفعلوا و لن تفعلوا فاتقوا النار التى وقودها الناس و الحجارة). (آتشى که هم اکنون براى کافران آماده شده است) و جنبه
نسیه ندارد! (اعدت للکافرین) (وقود) به معنى (آتشگیره) است یعنى ماده قابل اشتعال مانند هیزم (نه به معنى آتشزنه همچون کبریت یا جرقه‌اى که با سنگ‌هاى مخصوص ایجاد مى‌کنند).
انکم وما تعبدون من دون الله حصب جهنم...
«شما و آنچه غیر از
خدا می‌پرستید هیزم
جهنم خواهید بود و همگی در آن وارد می‌شوید».
در تعقیب آیات گذشته که از سرنوشت مشرکان ستمگر بحث می‌کرد در این آیات روی سخن را به آنها کرده و آینده آنها و معبودهایشان را چنین ترسیم می‌کند:
(شما و آنچه را غیر از خدا می‌پرستید آتشگیره جهنمید)! (انکم و ما تعبدون من دون الله حصب جهنم). (حصب) در اصل به معنی پرتاب کردن است، مخصوصا به قطعات هیزم که در تنور پرتاب می‌کنند حصب گفته می‌شود. بعضی گفته‌اند (حطب) (بر وزن سبب) که به معنی هیزم می‌باشد در لغات مختلف عرب، تلفظ‌های متفاوتی دارد، بعضی از قبائل آن را حصب و بعضی دیگر خضب می‌نامند و از آنجا که قرآن برای جمع بین قبائل و طوائف و دل‌ها بوده، گاه لغات مختلف آنها را به کار می‌گیرد تا از این راه، جمع قلوب شود، از جمله همین کلمه حصب است که تلفظی است از قبائل اهل یمن در واژه (حطب). به هر حال
آیه فوق به مشرکان می‌گوید: آتشگیره
جهنم و هیزمی که شعله‌های آن را تشکیل می‌دهد خود شما و خدایان ساختگی شما است، و همچون قطعه‌های هیزم بیارزش یکی پس از دیگری در جهنم پرتاب می‌شوید!
(«حصب» یعنی هر آنچه در آتش افکنند و معنای غالبی آن، هیزم است.
).
انکم وما تعبدون من دون الله حصب جهنم...
کلمه (حصب) به معنای آتشگیره است. و بعضی گفته‌اند: به معنای هیزم است. بعضی دیگر گفته‌اند: اصل این کلمه به معنای هر چیزی است که در آتش افکنده شود، پس معنایش اعم از آن دو است. و از اینکه در جمله (و ما تعبدون من دون الله) (ما) به کار برده که برای غیر ذوی العقول است و نفرموده (و من تعبدون)، با اینکه خدای تعالی در بیشتر موارد کلامش از بتها به الفاظی که اختصاص به ذوی العقول دارد تعبیر کرده - همچنانکه در
آیه بعد فرموده (ماوردوها)- همانا بتها و تماثیل است نه معبودین از
انبیاء و صلحا و
ملائکه، همچنانکه بعضی گفته‌اند. و جمله بعدی هم که می‌فرماید: (ان الذین سبقت لهم منا الحسنی...) آنرا تاءیید - می‌کند. در این آیه از بتها با فعل (وردوا) یاد کرده است.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «آتشگیره‌های جهنم».
