أَرْجاء (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
اَرْجاء: (وَ الْمَلَکُ عَلی اَرْجآئِها)«اَرْجاء» جمع
«رجا» به معنای اطراف و جوانب چیزی است.
(وَالْمَلَكُ عَلَى أَرْجَائِهَا وَيَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّكَ فَوْقَهُمْ يَوْمَئِذٍ ثَمَانِيَةٌ) (
فرشتگان در اطراف
آسمان قرار مى‌گيرند و براى انجام مأموريت‌ها آماده مى‌شوند و آن روز
عرش قدرت پروردگارت را هشت فرشته برفراز همه آنها حمل مى‌كنند).
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید:
راغب می‌گوید: رجای چاه و رجای آسمان و رجای هر چیز دیگر به معنای کناره آن است، و جمع آن ارجاء می‌آید، یعنی اطراف، هم چنان که در قرآن آمده:
(وَ الْمَلَکُ عَلی اَرْجائِها) و کلمه ملک به طوری که گفته شده، هم در مورد یک نفر اطلاق می‌شود، و هم در مورد جمع، و مراد از آن در این آیه جمع است، و ضمیر «هُم» در جمله
(وَ یَحْمِلُ عَرْشَ رَبِّکَ فَوْقَهُمْ یَوْمَئِذٍ ثَمانِیَةٌ) به طوری که از مقتضای
سیاق آیه ظاهر می‌شود به
ملائکه برمی‌گردد؛ ولی بعضی
گفته‌اند به همه خلائق برمی‌گردد و از ظاهر کلام
خدای تعالی برمی‌آید که عرش در آن روز حاملینی از ملائکه دارد، هم چنان که از ظاهر آیه زیر نیز این معنا استفاده می‌شود می‌فرماید:
(الَّذِینَ یَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَ مَنْ حَوْلَهُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ یُؤْمِنُونَ بِهِ وَ یَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِینَ آمَنُوا) «کسانی که عرش را حمل می‌کنند، و کسانی که پیرامون عرش هستند، پروردگار خود را به
حمد تسبیح می‌گویند، و به او
ایمان می‌آورند، و برای همه کسانی که ایمان آورده‌اند
استغفار می‌کنند»، و در
روایات آمده که این حاملان عرش چهار فرشته‌اند، و از ظاهر آیه مورد بحث برمی‌آید حاملان عرش در آن روز هشت نفرند، و اما اینکه این چهار نفر و یا هشت نفر از جنس ملائکه بودند، و یا غیر ایشان؟ آیه شریفه ساکت است، هر چند که سیاق آن از اشعار به اینکه از جنس ملک می‌باشند، خالی نیست.
ممکن هم هست -همانطور که اشاره کردیم- غرض از ذکر انشقاق آسمان، و بودن ملائکه در اطراف آن، و اینکه حاملین عرش در آن روز هشت نفرند، این باشد که بفرماید در آن روز ملائکه و آسمان و عرش برای انسان‌ها ظاهر می‌شوند، هم چنان که
قرآن در این باره فرموده:
(وَ تَرَی الْمَلائِکَةَ حَافِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ) «ملائکه را می‌بینی که پیرامون عرش را حلقه‌وار گرفته‌اند، و پروردگار خود را به حمد تسبیح می‌گویند».
(دیدگاه
شیخ طبرسی در
مجمع البیان:
)
•
مکارم شیرازی، ناصر، لغات در تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله «أَرْجاء»، ص۳۶.
