تشریح
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
به
کالبد شکافی تَشريح گفته می شود و عنوان تشريح از عناوين جديد و در بخش مسائل
مستحدثه از آن سخن رفته و جهت طرح آن در
فقه،
شکافتن کالبد انسان مرده براي بررسي ميزان تأثير بيماريها، کشف علّت
مرگ و اهداف ديگر است.
به بازشناسي
اعضا و
جوارح انسان يا
حیوان از راه
شکافتن بدن، علم تشريح يا
کالبد شکافي گفته ميشود.
تشريح بدن
کافر حربیجایز است؛
ليکن تشريح بدن
کافر ذمی در صورت اشتراط احترام اجساد آنان در قرارداد ذمّه جايز نيست. در غير اين صورت در
جواز آن
اختلاف است.
تشريح مرده
مسلمان،
حرام و موجب ثبوت
دیه است، مگر آنکه
ضرورت ايجاب کند، مانند آنکه نجات
جان مسلماني منوط بر تشريح وي باشد و امکان تشريح مرده غير مسلمان يا راه ديگري وجود نداشته باشد. در اين صورت،
کالبد شکافي مسلمان، جايز بلکه
واجب است؛
ليکن در ثبوت ديه
اختلاف ميباشد
جنین مردهاي که از
نطفه مسلمان تکوّن يافته، در
احکام يادشده همچون مرده مسلمان است.
ديه قطع اعضاي جسد مسلمان که حيات بدن بدان بستگي دارد، همچون
سر، ديه جنين، پيش از به
حرکت در آمدن آن است؛ يعني صد
دینار (صد مثقال شرعي
طلا). ديه ديگر اعضاي وي و نيز ديه جراحتهاي وارد شده بر جسد به نسبت کلّ ديه (صد دينار) بر حسب آنچه در انسان زنده مقرّر شده، محاسبه ميگردد.
در موارد
جواز تشريح، اولاً لمس و نگاه کردن به بدن مرده
نامحرم حرام است، چنانکه کشف
عورت میت مطلقا جايز نيست
و ثانياً در تشريح بايد به مقدار لازم و نياز اکتفا شود و افزون بر آن،
حرام و موجب ثبوت ديه است.
مس مرده
کافر و نيز مسلمان پيش از
غسل، موجب ثبوت غسل ميشود.
فرهنگ فقه مطابق با مذهب اهل بیت علیهم السلام ج۲، ص۴۸۹-۴۹۰.