• خواندن
  • نمایش تاریخچه
  • ویرایش
 

حوض کوثر

ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف







"کوثر" بر وزن "فوعل" وصفى است كه از "کثرت" گرفته شده و به معناى "خیر کثیر و فراوان" مى‏باشد. گستره‏ى معنايى اين واژه چنان وسيع و جامع است كه مصاديق بى‏شمارى از جمله "خیر بى نهايت" را نيز مى‏تواند شامل شود.



براى واژه‏ى "کوثر" كه در سوره‌ مباركه کوثر آمده است، در تفاسیر شیعه و تفاسیر سنی معانى بسيارى براى "کوثر" ذكر شده است كه جملگى، از مصاديق همين خیر کثیر مى‏باشند؛ مصاديقى چون:
۱. حوض و نهر كوثر...، ۲. مقام شفاعت کبری در روز قیامت، ۳. نبوت، ۴. حکمت و علم، ۵. قرآن، ۶. كثرت اصحاب و پيروان، ۷. كثرت معجزات، ۸. كثرت علم و عمل، ۹. توحید و ابعاد آن، ۱۰. نعمت‌های خدا به پیامبر (ص) در دنیا و آخرت، ۱۱. نسل كثير و ذريه فراوان كه در گذر زمان باقى بمانند.



بى‏ترديد اين فراوانى ذريه و باقى ماندن نسل پیامبر (ص) از وجود دختر والا گهر ايشان، فاطمه ی زهرا (س) نشأت گرفته است. پس بارزترين مصداق "کوثر" وجود مبارك حضرت زهرا (س) مى‏باشد. بيانگر اين حقيقت و شاهد اين واقعيت، شأن نزول و سياق آيات سوره کوثر مى‏باشد . آرى وجود فاطمه (س) منبع خیر کثیر است كه هم باعث ماندگارى رسالت پیامبر (ص) تا روز رستاخیز شده است و هم عامل جاودانگی نسل پاك او.
[۱] ر.ك: مصباح يزدى، محمد تقى، جامى از زلال كوثر، ص ۲۰ - ۲۲ ؛ علامه ی طباطبايى، محمد حسين، تفسير الميزان، ج ۲۰، ص ۳۷۰، و تفاسير مختلف، ذيل سوره ی كوثر.




از اين رو، با استناد به روایات مربوط به حوض كوثر و شأن نزول سوره‌ کوثر و متن و سياق آیات، مى‏توان نتيجه‏ گيرى نمود: "کوثر" داراى دو مصداق بارز، يكى در دنیا و يكى در آخرت است. مصداق دنيوى آن كه همان "کوثر محمدی" است، فاطمه ی زهرا (س) است كه منشأ اولاد و ذريه‏ و نسل پاك پيامبر (ص) است، كه ايشان و ذريه‏ى او مردم را در دنیا از معارف و اخلاق و احکام و آداب الاهى سيراب نموده‏اند و مصداق ديگر آن كه "کوثر بهشتی" است، حوضى در بهشت است كه علی (ع) و ديگر امامان معصوم‌ عليهم السلام ساقى آن مى‏شوند و كام تشنگان رهيده از صحرای محشر را سيراب مى‏نمايد.
[۲] البته اين كه چه رابطه و نسبتى بين "کوثر محمدی" و "کوثر بهشتی" وجود دارد، نياز به تعمّق و بررسى و مجال افزون ترى مى‏باشد. و شايد بتوان گفت عقل و انديشه‏ى انسان‏هاى معمولى از فهم و تصور آن عاجز است.




توصيفات حوض كوثر از زبان رسول الله (ص): حوض كوثر نهرى است داراى خير كثير در بهشت كه از حوضى مى‏ريزد و اطراف آن به عدد ستارگان آسمان، ظروفى چيده شده است و امت من پس از ورود به بهشت بر آن وارد مى‏شوند. در پيش من حوضى است به وسعت مدينه تا يمن يا وسعت مدينه تا عمان. كناره‏هاى آن از طلا است و شراب (نوشيدنى) آن از برف و شير، سفيدتر و از عسل شيرين‏تر و از مِشك خوشبوتر است و بر سنگ‏هاى بزرگ لؤلؤ و مرجان جارى مى‏شود. هركس از آن بنوشد، هرگز تشنگى بر او عارض نشود و اولين كسانى كه بر آن وارد مى‏شوند، مهاجران (از مكه به مدينه) فقير مى‏باشند. والى و ساقى آن، مولا، امیرالمؤمنین، علی (ع) است. مؤمنان پس از نوشيدن از آب کوثر اطراف پیامبر (ص) جمع شده و از ديدار يكديگر خشنود مى‏شوند. چشمهی کوثر از ساق عرش است كه آن جا منزلگاه اوصيا (ع) و شيعيان ايشان است و از آن جا با دو ناودان به حوض ريخته مى‏شود و سپس با دو نهر در بهشت جريان مى‏يابد. براى هر پيامبرى در بهشت نهرى است كه به خاطر کثرت وارد شوندگان بر حوضشان بر يكديگر مباهات مى‏كنند، لكن من اميدوارم كه وارد شوندگان بر حوضم بيشتر از سايرين باشد.
[۳] ر. ك: فيض كاشانى، محسن، محجة البيضاء، ج ۸، ص ۳۵۲ - ۳۵۳ و ساير تفاسير ذيل سوره ی كوثر.




امیرمؤمنان، (ع) فرمودند: "حوض كوثر ما مملوّ است و در آن دو نهر مى‏ريزد از بهشت، يكى از چشمهى تسنيم و ديگرى از چشمهى معين".
[۴] علامه ی مجلسى، حق اليقين،ص ۴۵۳ ؛ بحارالانوار، ج ۸، ص ۱۸.

و در حديث معتبر، امام صادق (ع) فرمودند: كسى كه به درد آيد دل او از براى مصیبت ما، فرحناك مى‏شود در وقتِ مردن، فرحى كه هرگز از دل او بيرون نمى‏رود تا در حوض كوثر بر ما وارد شود و كوثر خوشحالى مى‏كند؛ چون دوست ما بر او وارد مى‏شود. حتى آن كه به او مى‏چشاند از لذت انواع خوردنى‏ها كه نمى‏خواهد از آن جا به جاى ديگر رود. هر كه از آن يك شربت بياشامد، هرگز تشنه نشده و بعد از آن هيچ گاه تعب نكشد. و آن به سردى کافور و بوى مشک و طعم زنجیل است و از عسل شيرين‏تر و از مسكه نرم‏تر و از آب ديده صاف‏تر و از عنبر خوشبوتر مى‏باشد. واز چشمهى تسنيم بهشت بيرون مى‏آيد. بر نهرهای بهشت همه مى‏گذرد و بر روى سنگ ريزه‏ى مرواريد و ياقوت جارى مى‏شود و... . و هر ديده‏اى كه در مصيبت ما بگريد، البته شاد و خوشحال گردد به نظر كردن به كوثر، و آب مى‏دهند از آن همه‏ى دوستان ما را، اما به قدر محبت و متابعت ما، از آن لذت مى‏برند و هر كه محبتش بيشتر است، لذتش بيشتر خواهد بود،... .
[۵] علامه ی مجلسى، حق اليقين،ص ۴۵۵.

شايان ذكر است كه بدون شك دوازده امام معصوم‏ عليهم السلام، همگى در روز قیامت، ساقى حوض كوثرند. چنان كه از احادیث و براهين ظاهر است و سیدالشهداء (ع) فرمودند: "و نحن وُلاة الحوض نسقى وُلاتنا؛ ماييم صاحبان حوض كوثر، سيراب مى‏نماييم دوستان خود را".


 
۱. ر.ك: مصباح يزدى، محمد تقى، جامى از زلال كوثر، ص ۲۰ - ۲۲ ؛ علامه ی طباطبايى، محمد حسين، تفسير الميزان، ج ۲۰، ص ۳۷۰، و تفاسير مختلف، ذيل سوره ی كوثر.
۲. البته اين كه چه رابطه و نسبتى بين "کوثر محمدی" و "کوثر بهشتی" وجود دارد، نياز به تعمّق و بررسى و مجال افزون ترى مى‏باشد. و شايد بتوان گفت عقل و انديشه‏ى انسان‏هاى معمولى از فهم و تصور آن عاجز است.
۳. ر. ك: فيض كاشانى، محسن، محجة البيضاء، ج ۸، ص ۳۵۲ - ۳۵۳ و ساير تفاسير ذيل سوره ی كوثر.
۴. علامه ی مجلسى، حق اليقين،ص ۴۵۳ ؛ بحارالانوار، ج ۸، ص ۱۸.
۵. علامه ی مجلسى، حق اليقين،ص ۴۵۵.
۶. علامه مجلسی،بحار الانوار،ج۴۵،ص۴۹.    



اسلام کوئیست،رواق اندیشه    



جعبه ابزار