حَرِّقُوهُ (لغات‌قرآن)
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
حَرِّقُوهُ:
(حَرِّقُوهُ وَ انصُرُوا) از «
تحریق» و در اصل از مادّه «
حَرْق» (بر وزن شرق) به معنى «
سوزاندن» گرفته شده است.
آیه مورد بحث درباره «سوزاندن»
ابراهیم (علیه‌السلام) به دست
بت‌پرستان است، آنجا كه آتش بر او گلستان مى‌شود.
به موردی از کاربرد حَرِّقُوهُ در
قرآن، اشاره می‌شود:
(قالُوا حَرِّقُوهُ وَ انصُرُوا آلِهَتَكُمْ إِن كُنتُمْ فاعِلينَ) «گفتند: او را بسوزانيد و معبودهاى خود را يارى كنيد، اگر كارى از شما ساخته است.»
علامه طباطبایی در
تفسیر المیزان می‌فرماید: ابراهيم (علیه‌السلام) گو اينكه با كلام سابقش
الوهیت اصنام را باطل نمود و لازمه ضمنى كلامش اين بود كه شكستن بتها
ظلم نيست و ليكن اين را نيز به طور اشاره فهماند كه اگر تقصير را به گردن بت بزرگ انداخت و اگر به ايشان گفت از بتها بپرسيد، منظورش دفاع از خودش نبود بلكه همه عنوان زمينه‌چينى براى ابطال الوهيت بتها را داشت. به خاطر همين مقدار از سكوت و دفاع نكردن از خود، جرم را به گردن او انداخته محكومش كردند به اينكه بايد در آتش سوخته شود.
و به همين جهت به منظور تحريك عواطف دينى و
عصبیت مردم گفتند: او را بسوزانيد و خدايانتان را يارى كنيد و
امر آنها را بزرگ بداريد و كسى را كه به آنها اهانت كرده مجازات كنيد و اين تهييج و تحريک از جمله
(إِنْ كُنْتُمْ فاعِلِينَ) اگر مرد عمليد به خوبى نمايان است.
آيه مورد بحث درباره «سوزاندن» ابراهيم (علیه‌السلام) به دست بت‌پرستان است، آنجا كه آتش بر او گلستان مى‌شود.
گرچه با استدلالات علمى و عملى و منطقى ابراهيم، همه بت‌پرستان محكوم شدند و خودشان هم در
دل به اين محكوميت اعتراف كردند، ولى
لجاجت و تعصّب شديد آنها مانع از پذيرش
حق شد، به همين دليل جاى تعجب نيست كه تصميم بسيار شديد و خطرناكى درباره ابراهيم گرفتند و آن كشتن ابراهيم به بدترين صورت، يعنى سوزاندن و خاكستر كردن او بود! معمولا رابطه معكوسى ميان «زور» و «
منطق» وجود دارد، هر قدر زور
انسان بيشتر مى‌شود منطق او ضعيف‌تر مى‌گردد، جز در مردان حق كه هرچه قوى‌تر مى‌شوند متواضع‌تر و منطقى‌تر مى‌گردند.
زورگويان هنگامى كه از طريق منطق به جايى نرسيدند فورا تكيه بر زور و قدرتشان مى‌كنند و در مورد ابراهيم درست از همين برنامه استفاده شد، چنان كه قرآن مى‌گويد:
«جمعيت گفتند (و فرياد زدند) او را بسوزانيد و خدايان خود را يارى كنيد، اگر كارى از دست شما ساخته است»
•
شریعتمداری، جعفر، شرح و تفسیر لغات قرآن بر اساس تفسیر نمونه، برگرفته از مقاله « حَرِّقُوهُ »، ص۴۹۰.
