دوران بین تعیین و تخییر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
دوران بین تعیین و
تخییر به معنی تردید در مخیَّر بودن بین دو یا چند چیز و یا متعیَّن بودن یکی از آنها است.
به دوران بین تعیین و تخییر، شک در تعیین و تخییر نیز گفته می شود.
دوران بین تعیین و تخییر، هنگامی پیش می آید که
مکلف به طور اجمالی می داند تکلیفی متوجه او است، اما نمی داند این تکلیف،
تعیینی است یا
تخییری، مانند آن که علم دارد
نماز ظهر بر او
واجب است و
آب برای
وضو نیز در دسترس ندارد، اما نمی داند باید تا آخر وقت
صبر کند تا آب پیدا شود و
نماز خود را با وضو بخواند و یا این که مخیر است در این که " الآن با
تیمم نماز بخواند و یا صبر کند تا آب پیدا شود ".
عده ای از
اصولیون در این جا به
برائت اعتقاد دارند و عده ای
قاعده اشتغال را جاری می دانند. کسانی که به برائت معتقد شده اند می توانند به
حکم تخییری عمل کنند، ولی اگر به قاعده اشتغال پایبند شدند، باید
احتیاط کنند؛ یعنی نماز با تیمم بخوانند و پس از دسترسی به آب آن را
قضا نمایند. در این جا چون مبانی یکی نیست
احکام نیز متفاوت است. هم چنین گفته شده اگر دوران از باب
اقل و اکثر باشد، برائت جاری می شود و الا احتیاط
حاکم است.
جزایری، محمدجعفر، منتهی الدرایة فی توضیح الکفایة، ج ۵، ص ۵۶۴
خمینی، روح الله، مناهج الوصول الی علم الاصول، ج ۱، ص ۳۱۳
ایروانی، باقر، الحلقة الثالثة فی اسلوبهاالثانی، ج ۳، ص ۴۲۷و۴۶۳
خمینی، مصطفی، تحریرات فی الاصول، ج ۳، ص ۴۲۷
مرکز اطلاعات و مدارک اسلامی
