سوره غافر
ذخیره مقاله با فرمت پی دی اف
سوره غافر (یا سوره مؤمن، یا سوره حم المؤمن) چهلمین سوره
قرآن کریم می باشد.
از آن در باب
صلات سخن گفته‌اند.
از
امام باقر علیه السّلام نقل شده است: «هر کس سوره غافر را در هر شب
تلاوت کند، خداوند گناهان گذشته و آینده‌اش را می‌بخشد و
کلمه تقوا (توحید و ولایت) را ملازم او قرار می‌دهد - که از او جدا نشود - و
آخرت او را بهتر از
دنیا می‌گرداند».
غافر از
حوامیم و تلاوت آن در نمازهای
نافله مستحب است.
«غافر» از ماده «
غفران » به معنای خطاپوش و
بخشنده است. غافر یکی از صفات
خداوند می‌باشد که در
آیه سوم این سوره آمده است: (غافر الذنب وقابل التوب…)؛ «خداوندی که آمرزنده گناه و پذیرنده
توبه است». بدین جهت، سوره غافر نام گرفته است.
این سوره پیرامون بلندپروازی‌های
کفار ، و مجادلات
باطل ایشان به منظور از بین بردن حقی که بر آنان
نازل شده، سخن می‌گوید، بدین سبب آیات آن یکی پس از دیگری متعرض جدل‌های آنان، و پاسخ دادن به جدالشان می‌شود، یک جا می‌فرماید: ما یجادل فی آیات الله الا الذین کفروا فلا یغررک تقلبهم فی البلاد، جای دیگر می‌فرماید: الذین یجادلون فی آیات الله بغیر سلطان اتاهم کبر مقتا، باز هم می‌فرماید: ا لم تر الی الذین یجادلون فی آیات الله انی یصرفون
و با این تکرار، سورت
استکبار و جدال آنان را از راه به رخ کشیدن عذابی که
امم گذشته به
جرم تکذیب گرفتار آن شدند می‌شکند، و به همین منظور عذاب‌های خوار کننده‌ای را که خدا به ایشان وعده داده، با ذکر نمونه‌ای از آنچه در
آخرت بر سرشان می‌آید خاطر نشان می‌کند و سخنان باطل ایشان را با حجت‌هایی که گویای وحدانیت خدا در
ربوبیت و
الوهیت است، به کلی مردود می‌سازد؛
رسول گرامی خود صلی‌الله‌علیه‌و‌آله‌وسلّم را امر به
صبر نموده و هم آن جناب و هم همه
مؤمنین را وعده
نصرت می‌دهد. و نیز آن جناب را امر می‌کند که به کفار اعلام کند تسلیم پروردگار خویش است و دست از پرستش او برنخواهد داشت، تا به کلی از آن جناب مایوس گردند.
گفته شده تمامی آیات این سوره در
مکه نازل شده، چون آیات آن به هم اتصال دارند و مضامین آن بر این معنا شهادت می‌دهد. ولی بعضی‌ها گفته‌اند: پاره‌ای از آیاتش در
مدینه نازل شده است.
۱. دارای ۸۵ آیه به
عدد کوفی و
شامی ، ۸۴ آیه به
عدد حجازی ، ۸۲ آیه به
عدد بصری ، ۱۱۹۹ یا ۱۲۸۸ کلمه و ۴۹۶۰ یا ۵۱۰۹ حرف است.
۲. در ترتیب نزول، شصتمین و در
مصحف شریف چهلمین سوره است.
۳. بعد از
سوره زمر و پیش از
سوره فصلت در مکه و پیش از
هجرت نازل و به همین ترتیب نیز در مصحف شریف گردآوری شد.
۴. از
ابن عباس نقل شده که آیات ۵۶ و ۵۷
مدنی است.
۵. از نظر کمیت، از
سور مثانی و دقیقا نیم
جزء قرآن است.
۶. نخستین سوره از
سور حوامیم (سوره‌هایی که با
حروف مقطعه «حم» آغاز می‌شوند) و بیست و یکمین سوره از
سور مقطعات است.
۷. گفته شده است دو آیه
منسوخ دارد.
۱. بیان تقابل دائم
حق و
باطل ،
ایمان و
کفر و ارزش‌ها و ضد ارزش‌ها.
۲. مطالبی درباره
توحید و
خداشناسی و تدبیر خداوند در
جهان خلقت.
۳. ارائه بخش‌هایی از تاریخ
بنی اسرائیل ؛
موسی علیه‌السّلام و
هارون با
فرعون و
هامان و نیز داستان
مؤمن آل فرعون .
۴. مطالبی از خلقت انسان.
۵. مطالبی از
معاد .
۶. تشویق به سیر و سیاحت برای عبرت آموزی.
فرهنگ نامه فارسی علوم قرآنی،برگرفته از مقاله«سوره غافر» فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، ج۵، ص۵۳۱، برگرفته از مقاله«سوره عنکبوت».
